-
Καθολικὸς Ἅγιος ὁ Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος
Τὸν Ἅγιο Ἰάκωβο τὸν Ἀδελφόθεο, τὸν πρῶτο ἐπίσκοπο Ἱεροσολύμων, τὸν μορφωτικὸ καὶ κοινωνικὸ διδάσκαλο ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία μας τὴν 23η Ὀκτωβρίου κάθε χρόνο καὶ καλεῖ ἐμᾶς, ὅλους τοὺς πιστούς, νὰ ὑμνήσωμε ἐπαξίως «τὸν πρωτόθρονον, τῆς Ἐκκλησίας τὸν φωστῆρα, τὸν φερωνύμως Δίκαιον, ὡς Ἱεράρχην καὶ θεῖον κήρυκα». Σὲ ὅλα πρῶτος καὶ μάλιστα στὸν μεγαλύτερο βαθμὸ ἀνεδείχθη, πράγματι, ὁ Ἰάκωβος, «Ἱεράρχης πρώτιστος, Ἀπόστολος μέγιστος, σοφὸς ὑποφήτης (ἑρμηνευτὴς τοῦ θείου θελήματος) καὶ μάρτυς τῆς ἀληθείας», ἕνας ἀληθινὰ καθολικὸς Ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας μας, ἐκφραστὴς καὶ τῶν τριῶν ἐπιμέρους διακονιῶν της, τῆς πνευματικῆς, τῆς μορφωτικῆς καὶ τῆς κοινωνικῆς διακονίας. Ὅπως, ἐξ ἄλλου, ἀναφέρεται στὸ Συναξάρι τῆς ἡμέρας, ὁ Ἰάκωβος «πρῶτος Ἐπίσκοπος ἐν Ἱεροσολύμοις ἐγένετο παρ’ αὐτοῦ τοῦ Κυρίου χειροτονηθείς, καὶ πρῶτος τὴν θείαν λειτουργίαν ἔγραψε…
-
Ἡ τιμὴ τῶν Πατέρων
«Τὰς μυστικὰς τοῦ Πνεύματος σάλπιγγας», «τὰ πάγχρυσα στόματα τοῦ Λόγου», «τοὺς θεοφόρους πατέρας» τιμᾶ ἡ Ἐκκλησία μας τὴν Β’ ἤ τὴν Γ’ Κυριακὴ τοῦ Ὀκτωβρίου κάθε χρόνο, σὲ ἀνάμνηση τῆς ἐν Νικαίᾳ συνελθούσης, κατὰ τὸ ἔτος 787, Ζ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Δοξάζει καὶ ἀνυμνεῖ ἡ Ἐκκλησία μας τοὺς «οὐρανόφρονας Πατέρας», διότι ἀφ’ ἑνὸς μὲν κατετρόπωσαν «τοῖς ὅπλοις τῶν λόγων» τοὺς ἐχθροὺς τῶν σεβαστῶν εἰκόνων, ἀφ’ ἑτέρου δὲ διετράνωσαν τὴν ἀληθινῆ πίστη τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ἐκφράστηκε διὰ στόματος ὅλων τῶν Πατέρων, ὅτι «ἡ τιμὴ τῆς εἰκόνος ἐπὶ τὸ πρωτότυπον διαβαίνει». Εἶναι, ὅμως, ἀξιοπρόσεκτο ὅτι, ἐνῷ ἡ Ἐκκλησία μας τὴν ἡμέρα αὐτὴν ἑορτάζει τὴν νίκη ἐπὶ τῶν ἀσεβῶν εἰκονομάχων, ἐν τούτοις στοὺς περισσοτέρους ὕμνους δὲν γίνεται λόγος μόνον γιὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ζ’…
-
Συνάντηση Ἑλληνισμοῦ – Χριστιανισμοῦ στὴν Ἀθήνα τοῦ 1ου μ.Χ. αἰ.
Καθοριστικῆς σημασίας εἶναι ὁρισμένα γεγονότα στὴν πορεία τῆς ζωῆς τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Ἕνα τέτοιο γεγονὸς ὑπῆρξε, γιὰ τὸν Διονύσιο Ἀρεοπαγίτη, ἡ συνάντησή του μὲ τὸν Ἀπόστολο τῶν ἐθνῶν Παῦλο. Συγκεκριμένα, ὅταν ὁ τελευταῖος κατῆλθε ἀπὸ τὴν Μακεδονία στὴν πόλη τῶν Ἀθηνῶν, «τὴν κατείδωλον οὖσαν», βρῆκε πρόσφορο ἔδαφος γιὰ συζήτηση μὲ διαφόρους φιλοσόφους, στωϊκοὺς καὶ ἐπικουρείους, ποὺ ἐνδιαφέρονταν νὰ μάθουν «τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ ὑπ’ αὐτοῦ λαλουμένη διδαχή». Ὁ σοφὸς Παῦλος, στὴν ὁμιλία του στὸν Ἄρειο Πάγο, προκειμένου νὰ γίνῃ περισσότερο κατανοητός, χρησιμοποίησε καὶ λόγια φιλοσόφων, ὅπως τὸ τοῦ στωϊκοῦ Ἀράτου: «τοῦ γὰρ καὶ γένος ἐσμέν». Τὸ κήρυγμα τοῦ Παύλου (Πράξ. ιζ’ 22-34) βρῆκε ἀμέσως ἀνταπόκριση στὴν ψυχὴ τοῦ ὥριμου πλέον Διονυσίου, λόγῳ καὶ τῆς δικῆς του φιλοσοφικῆς προπαιδείας. Νέος…
-
Ὁ Καποδίστριας καὶ τὸ ὅραμά του γιὰ τὴν παιδεία
Ἡ 27η Σεπτεμβρίου 1831 ἀποτελεῖ μιὰ ἀκόμη μαύρη σελίδα στὴν ἱστορία τοῦ νεώτερου Ἑλληνισμοῦ. Ὁ πρῶτος κυβερνήτης τῆς Ἑλλάδος πέφτει θανάσιμα χτυπημένος ἀπὸ ἀδελφοκτόνα βέλη και ὁ λαὸς ποὺ ἐπὶ δυόμιση ὁλόκληρα χρόνια εἶχε στηρίξει σ’ ἐκεῖνον τὶς ἐλπίδες του γιὰ ἀνόρθωση καὶ πρόοδο βρίσκεται καὶ πάλι ἔρημος καὶ ἐγκαταλελειμμένος. Ποιός θὰ στεγάσῃ τώρα τὰ ὀρφανά του; Ποιός θὰ νοικοκυρέψῃ τὸν δημόσιο βίο, θυσιάζοντας ἀκόμη καὶ τὴν προσωπική του περιουσία, ὅπως ἐκεῖνος, καὶ ποιός θὰ ὑπερασπιστῆ τὰ ἐθνικά του δίκαια μὲ σθένος καὶ παρρησία ἀπέναντι στοὺς ξένους δυνάστες; Ζητήματα πολλὰ καὶ δυσεπίλυτα. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὁ Καποδίστριας κυβέρνησε συγκεντρωτικὰ καὶ δὲν ἔδειξε ἐμπιστοσύνη σὲ ντόπιους καὶ ξένους παράγοντες, ποὺ προσέφεραν τὴν βοήθειά των, γεγονὸς ποὺ δημιούργησε…
-
Ἀνακοίνωση-Πρόσκληση
Τὸ Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου καὶ ὥρα 7:15 μ.μ., στὴν κεντρικὴ αἴθουσα τῶν Ἐπάλξεων, Ζήνωνος 3, β’ ὄρ., Ὁμόνοια, θὰ μιλήσουν ὁ κ. Παναγιώτης Παπαγεωργίου, νομικός – γεωστρατηγικὸς ἀναλυτής καὶ ἡ κ. Σοφία Μπεκρῆ, φιλόλογος – θεολόγος, μὲ θέμα: «Ὁ ῥόλος τῶν «Συμμάχων» στὴν Μικρασιατικὴ καταστροφὴ καὶ διδάγματα γιὰ τὸν Ἑλληνισμό». Εἴσοδος ἐλεύθερη.
-
Χριστός, ὁ σώζων Σταυρός
Εἶναι τόσο μεγάλη ἡ πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας στὸν Σταυρὸ καὶ στὴν λυτρωτική του προσφορά γιὰ τὸ ἀνθρώπινο γένος, ὥστε καθ’ ὅλη τὴν περίοδο τοῦ Σταυροῦ, πρὸ τῆς Ὑψώσεως, κατὰ τὴν Ὕψωση ἀλλὰ καὶ στὰ μεθέορτα τῆς ἑορτῆς, ἅπαντες συνεορτάζομε καὶ ἀναπέμπομε εὐχαριστηρίους ὕμνους γιὰ τὸ σωτηριῶδες αὐτὸ γεγονός: «Χαίροις ἡ ἀνάστασις πάντων τῶν τεθνεώτων, ὁ ἀνυψώσας ἡμᾶς εἰς φθορὰν πεσόντας, Σταυρὲ τίμιε». Πανηγυρίζομε ὁλοψύχως, διότι ὁ Σταυρὸς ἔγινε τὸ μέσο, «δι’ οὗ ἡ φθορὰ διαλέλυται καὶ βροτοὶ ἐθεώθημεν». Πανηγυρίζομε, ἐπίσης, διότι, καθὼς ἀνυψοῦται ὁ Σταυρὸς καὶ στήνεται ἐμπρός μας, στὸ κέντρο τῆς Ἐκκλησίας, προσκυνοῦμε «τὸν ὑψωθέντα ἐν μέσῳ» αὐτοῦ Κύριό μας, «ἀρυόμενοι (= ἀντλοῦντες) πλουσίως τὸ μέγα (Του) ἔλεος». Βεβαίως ὁ ὑμνογράφος, διὰ τῆς ὑψώσεως τοῦ Κυρίου στὸν Σταυρό,…
-
Ἀνακοίνωση – Πρόσκληση
Τελετὴ Ἁγιασμοῦ Κυριακὴ 18 Σεπτεμβρίου καὶ ὥρα 11 τὸ πρωΐ Αἴθ. Ἐπάλξεις, Ζήνωνος 3, β’ ὄρ., Ὁμόνοια Θὰ ψαλῆ ἡ Ἀκολουθία τοῦ Ἁγιασμοῦ καὶ στὴν συνέχεια θὰ μιλήσῃ ὁ ὑπεύθυνος τῶν Ἐπάλξεων κ. Β. Τσούπρας γιὰ τὴν πορεία καὶ τὶς προοπτικὲς τοῦ μορφωτικοῦ καὶ κοινωνικοῦ ἔργου. Θὰ ἀκολουθήσῃ πολιτιστικὸ πρόγραμμα ἀπὸ τὴν χορωδία «Ἐπάλξεις». σημ.: Τὸ Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου καὶ ὥρα 7:15 μ.μ. θὰ πραγματοποιηθῆ ἀφιέρωμα γιὰ τὰ 100 χρόνια ἀπὸ τὴν Μικρασιατικὴ καταστροφή, μὲ ἐπίκαιρη ὁμιλία καὶ σχετικὰ παραδοσιακὰ ἄσματα, ποὺ θὰ ἀποδώσῃ ἡ χορωδία τῶν Ἐπάλξεων. Εἴσοδος ἐλεύθερη.
-
Οἱ εὐχὲς τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὸν νέο ἐνιαυτό
Εὐχὲς καὶ ὕμνους γιὰ τὴν εὐλογία τῆς νέας ἐκκλησιαστικῆς καὶ ἀκαδημαϊκῆς περιόδου ἀναπέμπει ἡ Ἐκκλησία μας. Ὅπως κατὰ τὴν ρωμαϊκὴ ἰνδικτιῶνα (ἀπὸ τὸ indictio, ποὺ σημαίνει ὁρισμός, ἐξαγγελία), ὁριζόταν, κατὰ τὸν Σεπτέμβριο, τὸν μήνα τῆς συγκομιδῆς τῶν πρώτων καρπῶν τῆς γῆς, τὸ ὕψος τοῦ φόρου ποὺ θὰ πλήρωναν οἱ ὑπήκοοι γιὰ τὴν συντήρηση τοῦ στρατοῦ γιὰ τὰ ἑπόμενα 15 ἔτη, ὁπότε γινόταν ἡ νέα ἐξαγγελία, ἔτσι καὶ ἡ Ἐκκλησία μας ὥρισε τὴν 1η τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου ὡς δική της ἰνδικτιῶνα, ὡς ἀπαρχὴ δηλαδὴ τῶν δικῶν της δραστηριοτήτων γιὰ τὴν νέα χρονιά. Ἡ πάγια, ἐξ ἄλλου, τακτικὴ τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι νὰ προσδίδει στὶς παλαιὲς συνήθειες νέο, χριστιανικὸ περιεχόμενο, ἀνανοηματοδοτῶντας τες. Ἔτσι, στὶς περιόδους τῆς φθινοπωρινῆς (23 Σεπτεμβρίου) καὶ ἐαρινῆς ἰσημερίας…
-
Οἱ παράγοντες ποὺ ὡδήγησαν στὴν ἐξέγερση τῆς 3ης Σεπτεμβρίου 1843 καὶ ὁ ῥόλος τοῦ Μακρυγιάννη
Στὰ χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας, λόγῳ τῆς ἀπουσίας κοινωνικῆς προνοίας ἀλλὰ καὶ τῶν αὐθαιρεσιῶν τῆς ὀθωμανικῆς διοικήσεως, προκειμένου οἱ Ἕλληνες νὰ προασπίσουν τὰ δικαιώματά των, συγκροτοῦσαν πελατειακὰ δίκτυα, ποὺ ἀποτελοῦσαν μιὰ μορφὴ κοινωνικῆς ὀργανώσεως (π.χ. οἰκογένειες προκρίτων στὴν Πελοπόννησο, μεγαλοαρματωλοὶ στὴν Στερεὰ Ἑλλάδα, πλοιοκτῆτες στὰ νησιά). Παράλληλα, οἱ ὁμάδες αὐτές, ἐκμεταλλευόμενες τὸ κενὸ τῆς ὀθωμανικῆς ἐξουσίας, ἐξελίχθηκαν γρήγορα καὶ σὲ παράγοντες διοικήσεως τῶν κοινοτήτων κατὰ τὴν Τουρκοκρατία. Μὲ τὴν ἔκρηξη τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ ’21 ξεκίνησαν διαφωνίες, ποὺ ὡδηγήθηκαν σὲ συγκρούσεις, μεταξὺ τῶν προκρίτων, ἀρχιερέων, Φαναριωτῶν, ἀπὸ τὴν μιά, ποὺ ἦταν οἱ μέχρι τότε κάτοχοι τῆς ἐξουσίας στὶς κοινότητες τῆς Τουρκοκρατίας, διέθεταν τὴν ἐμπειρία τῆς ὀργανώσεώς της ἀλλὰ καὶ τὰ προνόμια, ποὺ δὲν ἤθελαν νὰ χάσουν, καί, ἀπὸ τὴν ἄλλη, τῶν στρατιωτικῶν,…
-
Ἕνας ἀληθινὸς κήρυκας τῆς μετανοίας
Μιὰ σεβάσμια μορφὴ τιμᾶ σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας. Ἕναν Ἅγιο μὲ πολλαπλὲς ἰδιότητες, ὅπως διαβάζομε στὸ Ἀπολυτίκιό του: ὑπῆρξε προφήτης, πρόδρομος, βαπτιστὴς καὶ κήρυκας, μάλιστα δὲ μάρτυρας τοῦ Χριστοῦ, χωρὶς νὰ ὑστερήσῃ οὐδόλως σὲ καμμία ἀπὸ τὶς παραπάνω ἀποστολές. Δὲν γνωρίζει πραγματικὰ κανεὶς τί νὰ πρωτοθαυμάσῃ στὸν Ἰωάννη! Τὴν ταπείνωση, τὴν ὑπακοή του, τὴν σεμνότητα ἤ τὴν ἀσκητικότητά του; Ἤ μήπως περισσότερο τὴν παρρησία καὶ τὸ σθένος του νὰ ἀντιπαρατεθῆ στὸν πανίσχυρο Ἡρώδη, γεγονὸς ποὺ τοῦ κόστισε τελικά τὴν ζωή του; Ἐὰν τὸ κήρυγμά του περιοριζόταν σὲ καθαρὰ θρησκευτικὰ πλαίσια, ἴσως νὰ μὴν ἐνοχλοῦσε κανέναν, οὔτε αὐτὴν τὴν ἐξουσία. Ἐπειδή, ὅμως, προσέκρουε πάνω σὲ διεφθαρμένες συνειδήσεις ἀνθρώπων ποὺ δὲν ἤθελαν νὰ μετανοήσουν, ἡ φωνὴ ποὺ ἔκραζε «οὐκ ἔξεστι…» ἔπρεπε ὁριστικὰ…
-
Άγιος Αλέξανδρος: Ο μεγάλος Επίσκοπος της Εκκλησίας μας
ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού Πολλοί άγιοι ιεράρχες λάμπρυναν με την προσωπικότητά τους και το έργο τους την πρωτόθρονη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως στη δισχιλιόχρονη ιστορική της πορεία. Ένας από αυτούς είναι και ο άγιος Αλέξανδρος, ο οποίος έβαλε τη δική του σφραγίδα στην Εκκλησία του Χριστού σε μια εποχή κρίσιμη για εκείνη. Γεννήθηκε στην αγιοτόκο Μ. Ασία περί το 239 από γονείς ευσεβείς, οι οποίοι τον ανάθρεψαν χριστιανικά, σε μια εποχή που θεωρούνταν ασυγχώρητο έγκλημα να είναι κανείς Χριστιανός, διότι η θνήσκουσα ειδωλολατρία, δια της ρωμαϊκής εξουσίας καταδίωκε με ιδιαίτερη μανία την Εκκλησία και τους Χριστιανούς, με στόχο να τους εξαφανίσει από προσώπου γης. Ο ίδιος, νεαρό παιδί, δοκίμασε τους σκληρούς διωγμούς του θρησκομανή αυτοκράτορα Δέκιου (249-251) και στη…
-
Ἕνας ἀληθινὰ φωτεινὸς Ἅγιος
Ἡ Ἐκκλησία μας τιμάει στὶς 27 Αὐγούστου τὴν μνήμη ἑνὸς φωτεινοῦ Ἁγίου, ὅπως φανερώνει καὶ τὸ ὄνομά του, τοῦ Ἁγίου Φανουρίου, γιὰ τὸν βίο καὶ τὴν πολιτεία τοῦ ὁποίου δὲν γνωρίζομε πολλά, οὔτε πότε ἀκριβῶς ἔζησε. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀπὸ κάποιους ἀμφισβητεῖται ἡ ὕπαρξή του ἤ θεωρεῖται ὅτι ἡ μνήμη του συγχέεται μὲ τὴν μνήμη τοῦ ἐπίσης στρατιωτικοῦ Ἁγίου Γεωργίου, οἱ εἰκονογραφικοὶ τύποι τῶν ὁποίων, ὡστόσο, δὲν ὁμοιάζουν. Πάντως δὲν ἐκκινοῦν ὅλοι οἱ μελετητὲς ἀπὸ ἀγαθὴ προαίρεση στὴν ἔρευνά των, ἀλλὰ κάποιοι ἐπιχειροῦν πεισματικὰ νὰ σπιλώσουν τὴν μνήμη ἑνὸς ἰδιαιτέρως ἀγαπητοῦ στὸν λαὸ Ἁγίου. Πράγματι, ὁ λαὸς περιβάλλει τὸν Ἅγιο μὲ ἰδιαίτερη ἀγάπη καὶ τιμή. Οἱ εὐλαβεῖς μάλιστα χριστιανοὶ προσφέρουν, κατὰ τὴν ἑορτή του, ἀλλὰ καὶ σὲ ἄλλες ἡμέρες, κατὰ…
-
Ἐκφραστὴς τοῦ τριλείτουργου ὁ Πατροκοσμᾶς
Ὡς γνωστόν, ἡ Ὀρθοδοξία δὲν διαθέτει μόνον τὴν διάσταση τῆς πίστεως, ἀλλὰ καὶ τὴν μορφωτικὴ καὶ τὴν κοινωνικὴ διάσταση, ὅπως φαίνεται καθαρὰ ἀπὸ τὸ ἔργο τῶν πρώτων κοινοτήτων, ὅπου οἱ Ἀπόστολοι ἀσκοῦσαν τὸ πνευματικὸ καὶ μορφωτικὸ λειτούργημα, ἐνῶ οἱ διάκονοι ἐξελέγησαν, γιὰ νὰ ἐξυπηρετήσουν κυρίως τὸ κοινωνικὸ ἔργο τῆς κοινότητος (Πράξ. Β’ 42-47, ΣΤ’ 1-6). Γνήσιος συνεχιστὴς τοῦ ὀρθοδόξου πνεύματος καὶ ἐκφραστὴς τοῦ τριλείτουργου ὁ Πατροκοσμᾶς δὲν διακόνησε μόνον τὶς πνευματικὲς καὶ μορφωτικὲς ἀνάγκες τῶν ἀδελφῶν του μὲ τὴν διδασκαλία του, ἀλλὰ ἐργάστηκε παράλληλα καὶ γιὰ τὴν ἠθικὴ καὶ κοινωνική των ἀναγέννηση. Θεμέλιο τῆς διδασκαλίας του ἡ πίστη στὸν Θεὸ καὶ ἡ ἀγάπη πρὸς τοὺς ἀδελφούς: «Καὶ μεῖς, λοιπόν, ἄν θέλωμε νὰ λέμε τὸν Θεό…
-
Οἱ Παρακλήσεις στὴν Παναγία καὶ ἡ παράκληση τῆς Παναγίας
Οἱ Παρακλητικοὶ Κανόνες στὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο εἶναι ἀπὸ τὶς πιὸ λαοφιλεῖς Ἀκολουθίες τῆς ὀρθοδόξου λειτουργικῆς ζωῆς. Ὄχι μόνον τὸν Αὔγουστο, ποὺ εἶναι ὁ μήνας τῆς Παναγίας, ἀλλὰ καὶ ὅλο τὸν ὑπόλοιπο χρόνο σὲ Ἐκείνην καταφεύγομε καὶ πάνω της ἐναποθέτομε «τὴν πᾶσαν ἐλπίδα» μας. Ἐκείνη, ἡ γλυκιά μας Παναγιά, εἶναι ἡ μεσιτεύουσα ὑπὲρ ἡμῶν στὸν Υἱό της καὶ Θεό μας. Ἀξίζει, πάντως, νὰ ἐπισημάνωμε ὅτι στὰ ὑπέροχα αὐτὰ ποιήματα, ποὺ ψάλλομε πρὸς τιμήν της καὶ γιὰ ἐνίσχυσή μας, τὰ τροπάρια ὅλων τῶν Ὠδῶν ἀκολουθοῦν κάποια συγκεκριμένη σειρά. Ἔτσι τὸ α’ τροπάριο ὅλων τῶν Ὠδῶν τοῦ Μικροῦ Παρακλητικοῦ Κανόνος περιέχει παράκληση στὴν Παναγία γιὰ γενικὴ βοήθεια, τὸ β’ παράκληση γιὰ σωτηρία ἀπὸ πάθη καὶ πειρασμούς, τὸ γ’ γιὰ λύτρωση ἀπὸ τὰ ἐξωτερικὰ…
-
Κύπρος ἡ πολύπαθη
Νησὶ πικρό, νησὶ γλυκό, νησὶ τυραγνισμένο, κάνω τὸν πόνο σου νὰ πῶ καὶ προσκυνῶ καὶ μένω». Μ’ αὐτὰ τὰ λόγια ξεκινάει ὁ ποιητὴς νὰ ὑμνήσῃ τὸ πολύπαθο νησί, «τὸ ὁλάνθιστο κλωνάρι, ποὺ τοῦ μαδῆσαν τά ἄνθια του διπλοῖ, τριπλοῖ βαρβάροι» καὶ ποὺ τὰ βάσανά του δὲν λένε νὰ πάρουν τέλος, γιατὶ οἱ κάθε λογῆς βαρβάροι συνεχίζουν νὰ τὴν μολεύουν, νὰ τὴν τυραγνοῦν καὶ «νὰ παίζουν τὴν τύχη της στὰ ζάρια».
