Τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας…
Μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ εἰσερχόμεθα καὶ ἐφέτος στὴν κατανυκτικὴ περίοδο τοῦ Τριῳδίου, ποὺ ὀνομάζεται ἔτσι, γιατὶ στὴν Ἐκκλησία μας χρησιμοποιεῖται «Τὸ Τριῴδιον», ἕνα βιβλίο γεμᾶτο ἀπὸ ποιητικὰ μαργαριτάρια, ὑπέροχους ὕμνους καὶ διδακτικὲς περικοπές.
Ὑπάρχει, μάλιστα, σχέση μεταξὺ ἀνθρωπίνου σώματος καὶ Τριωδίου: ὅπως τὸ ἀνθρώπινο σῶμα διαθέτει τρία μέρη, τὰ ἄκρα, τὸν κορμὸ καὶ τὴν κεφαλή, ἔτσι καὶ τὸ Τριῴδιο διαθέτει τρεῖς ὑποπεριόδους: τὶς τέσσερις πρῶτες Κυριακές, τὴν περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς καὶ τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα.
Οἱ δύο πρῶτες Κυριακὲς εἶναι Κυριακὲς πορείας. Κατὰ τὴν μὲν πρώτη ἀναγιγνώσκεται ἡ περικοπὴ τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου, οἱ ὁποῖοι «ἀνέβησαν προσεύξασθαι», ἐνῶ κατὰ τὴν δευτέρα Κυριακὴ ἀναγιγνώσκεται ἡ περικοπὴ τοῦ Ἀσώτου, ὁ ὁποῖος «ἀναστάς ἐπορεύθη πρὸς τὸν πατέρα του». Ἑπομένως, καὶ στὶς δύο περιπτώσεις ὑπάρχει ἡ χρησιμοποίηση τῶν ποδῶν («ἀνέβησαν», «ἐπορεύθη»).
Οἱ δύο ἑπόμενες Κυριακὲς ἔχουν σχέση μὲ τὰ χέρια. Τὴν μὲν Κυριακή τῆς Κρίσεως ἀναφέρεται ἡ φράση «Ἐπείνασα καὶ ἐδώκατε μοι φαγεῖν», κατὰ δὲ τὴν ἑπομένη Κυριακὴ ἐνθυμούμεθα τὴν παρακοὴ τῶν πρωτοπλάστων, οἱ ὁποῖοι ἔλαβαν μὲ τὰ χέρια των τὸν ἀπαγορευμένο καρπὸ καὶ τρώγοντάς τον ἐξέπεσαν τοῦ Παραδείσου. Γι’ αὐτὸ ἐμεῖς προσπαθοῦμε μὲ τὴν νηστεία νὰ ἐλαχιστοποιήσωμε τὶς ἁμαρτωλὲς πράξεις καὶ νὰ μεγιστοποιήσωμε τὴν μετάνοια.
Στὴν συνέχεια εἰσερχόμεθα στὸ κυρίως σῶμα τοῦ Τριῳδίου, στὴν Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ποὺ ἀντιστοιχεῖ στὸν κορμὸ τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος. Ὅπως, μάλιστα, μέσα στὸν κορμό μας ὑπάρχουν πολύτιμα ὄργανα (καρδιά, πνεύμονες, ἧπαρ καὶ λοιπά), ἔτσι καὶ στὸν κορμὸ τοῦ Τριῳδίου ὑπάρχουν πολύτιμοι θησαυροὶ (Χαιρετισμοὶ τῆς Θεοτόκου, Μεγάλος Κανόνας, Ψυχοσάββατα, Ἑορτὴ τῆς Ὀρθοδοξίας, τῆς Σταυροπροσκυνήσεως κ.λπ).
Μετὰ ἀπὸ τὸν κορμὸ μεσολαβεῖ ὁ λαιμός, ἡ Κυριακὴ τῶν Βαΐων, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν κεφαλή, τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα, μὲ τοὺς ὑπέροχους ὕμνους, ὅπως «Τὸ Τροπάριο τῆς Κασσιανῆς», τὰ Δώδεκα Εὐαγγέλια, τὰ ἄλλα βιβλικὰ ἀναγνώσματα, τὰ Ἐγκώμια, τὰ ὁποῖα μᾶς βοηθοῦν νὰ βιώσωμε τὸν Σταυρό, τὰ Πάθη καὶ τὴν Ταφὴ τοῦ Σωτῆρος μας, ὥστε νὰ γευθοῦμε καὶ τὴν ἔνδοξη Ἀνάστασή Του. Ὅπως, δηλαδή, τὸ ἀνθρώπινο σῶμα πάντοτε ἐπιθυμεῖ νὰ πετάξη στὸν ἀέρα, ἔτσι καὶ τὸ Τριῴδιο μᾶς προετοιμάζει καὶ μᾶς ἐνισχύει, μὲ τὴν ταπείνωση καὶ τὴν μετάνοια, νὰ ἀνεβοῦμε σὲ οὐράνια ὕψη καὶ ὑπερκόσμια ἀγαθά.
Ἂς παρακολουθήσωμε καὶ ἐφέτος ὅλα τὰ τελούμενα κατὰ τὴν κατανυκτικὴ αὐτὴν περίοδο τῆς Ἐκκλησίας μας, γιὰ νὰ κατορθώσωμε καὶ ἐμεῖς, μὲ μετάνοια καὶ φιλαλήθεια, νὰ ἀπολαύσωμε τοὺς καρποὺς τῆς ἀγάπης ποὺ μᾶς προσφέρει ἁπλόχερα ὁ μεγάλος μας Βασιλιὰς καὶ Σωτήρας Χριστός. Ἀμήν!
Βασίλειος Τσούπρας
(Κύριο Ἄρθρο μηνὸς Φεβρουαρίου 2024, τεῦχος 776)
