-
Τὰ βήματα τῆς σωτηρίας
Μιὰ θαυμάσια πνευματικὴ εὐκαιρία μᾶς προσφέρει ἡ Ἐκκλησία μας τὴν Κυριακὴ ΙΕ’ Λουκᾶ, ὁπότε ἀναγιγνώσκεται ἡ περικοπὴ τοῦ Ζακχαίου. Εἶναι θαυμάσια ἡ εὐκαιρία γιὰ δύο κυρίως λόγους: Πρῶτον, γιατὶ μᾶς δείχνει τὴν δύναμη τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἀποφασίζει νὰ ἀναζητήσῃ τὴν σωτηρία του, καί, δεύτερον, διότι παρουσιάζει παράλληλα τὸ ἔλεος καὶ τὴν εὐσπλαγχνία τοῦ ἀγαθοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος διὰ τοῦ Υἱοῦ του προσφέρει τὴν σωτηρία σὲ κάθε ἀπολωλὸς ποὺ τὴν ἐπιζητεῖ μὲ πόθο. Ἀλλὰ ἂς ἔλθωμε στὴν περικοπή: Ὁ Κύριος, στὸν δρόμο πρὸς τὰ Ἱεροσόλυμα, «εἰσελθὼν διήρχετο εἰς τὴν Ἱεριχώ﮲καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ ὀνόματι καλούμενος Ζακχαῖος καὶ αὐτὸς ἦν ἀρχιτελώνης καὶ οὗτος ἦν πλούσιος» (Λουκ. ιθ’ 1-2). Ὁ Κύριος, ἀσφαλῶς, οὐδέποτε βαδίζει τυχαίως, ἀλλὰ ἐπιλέγει ἐκεῖνον τὸν δρόμο ποὺ θὰ…
-
Πατὴρ Πατέρων ὁ Ἀντώνιος
«Τῶν ἀσκητῶν τὴν δόξαν καὶ μοναζόντων τὸ καύχημα», «τὸν θεοφόρον Ἀντώνιον» τιμάει ἡ Ἐκκλησία μας στὶς 17 Ἰανουαρίου. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὁ μήνας Ἰανουάριος κοσμεῖται ἀπὸ πολλὲς καὶ ἐξέχουσες μορφὲς Ἁγίων, ἀνάμεσα στὶς ὁποῖες ξεχωριστὴ θέση κατέχει ὁ Μέγας Ἀντώνιος. Ἐξ ἄλλου καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Ἐκκλησία τὸν ἀποκαλεῖ Μέγα εἶναι δηλωτικὸ τῆς ἀξίας τοῦ ἀνδρός, καθ’ ὅτι τὸ προσωνύμιο αὐτὸ σὲ ἐλάχιστους μόνον ἀπὸ τὸν ἀναρίθμητο χορὸ τῶν Ἁγίων ἔχει δοθῆ. Εἶναι γνωστός, βεβαίως, ὁ βίος καὶ θαυμαστὴ ἡ πολιτεία τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου. Ἄλλωστε ὁ καθ’ ἕνας ἀπὸ ἐμᾶς μπορεῖ εὔκολα καὶ γρήγορα, μὲ τὴν βοήθεια καὶ τῆς σύγχρονης τεχνολογίας, νὰ ἀνατρέξῃ σὲ πλῆθος πηγῶν, γιὰ νὰ ἀντλήσῃ τὶς σχετικὲς πληροφορίες. Πολλὰ στοιχεῖα θὰ μπορούσαμε καὶ ἐμεῖς νὰ…
-
Νὰ προσηλωθοῦμε στὸν στόχο μας
«Τὸν ἔνσαρκον λύχνον καὶ πρόδρομον τοῦ Σωτῆρος», «τὸν φίλον τοῦ Νυμφίου» τιμάει ἡ Ἐκκλησία μας τὴν 7η Ἰανουαρίου. Πράγματι, τὴν ἑπομένη κάθε μεγάλης ἑορτῆς τιμοῦμε τὸ ἤ τὰ πρόσωπα ποὺ ἔπαιξαν καὶ αὐτὰ κάποιο ῥόλο στὸ σωτηριῶδες γεγονός, διότι στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ὅλα τὰ «γεγονότα» ἀποσκοποῦν στὴν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Ἔτσι, τὴν ἑπομένη τῆς Γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος τιμᾶμε τὴν Παναγία, ὡς «ὄχημα τῆς σωτηρίας», ὅπως καὶ τὴν ἑπομένη τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου τιμᾶμε τὴν «Σύναξη τοῦ Ἰωακεὶμ καὶ τῆς Ἄννης», ποὺ ἐμμέσως συνέβαλαν στὴν σωτηρία μας, κ.ο.κ. Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, τὴν ἑπομένη τῶν Θεοφανείων τιμᾶμε τὸν Ἰωάννη «ὅτι κατηξιώθη καὶ ἐν ῥείθροις βαπτίσαι τὸν κηρυττόμενον». Ἐκτός, ὅμως, ἀπὸ Βαπτιστής ὁ Ἰωάννης εἶχε καὶ ἄλλες ἰδιότητες, ὅπως ψάλλομε στὸ…
-
Οἱ Καταβασίες τῶν Φώτων
Κατὰ τὸν Ὄρθρο τῶν Φώτων ψάλλονται δύο Κανόνες, ὁ ῥυθμοτονικὸς τοῦ Κοσμᾶ τοῦ Μελωδοῦ («Βυθοῦ ἀνεκάλυψε πυθμένα…»), καὶ ὁ ἰαμβικὸς τοῦ Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ («Στίβει θαλάσσης κυματούμενον σάλον…»). Ὁ ἰαμβικὸς κανόνας ἔχει τὴν ἀκόλουθη ἀκροστιχίδα διὰ ἡρῳελεγείων στίχων: «Σήμερον ἀχράντοιο βαλὼν θεοφεγγέϊ πυρσῷ Πνεύματος ἐνθάπτει νάμασιν ἀμπλακίην φλέξας Παμμεδέοντος ἐῢς Πάϊς﮲ ἠπιόων δὲ ὑμνηταῖς μελέων τῶνδε δίδωσιν χάριν», δηλαδή: Σήμερα μὲ τὸν θεοφεγγῆ πυρσὸ τοῦ ἀχράντου Πνεύματος, ἀφοῦ κτύπησε καὶ ἔκαψε τὴν ἁμαρτία («βαλὼν … φλέξας ἀμπλακίην») ὁ ἀγαθὸς υἱὸς τοῦ Παμβασιλέως («Παμμεδέοντος ἐῢς Παϊς») τὴν θάβει μέσα στὰ νάματα (τοῦ Ἰορδάνου). Καὶ δείχνοντας τὴν εὐνοϊκή του διάθεση («ἠπιόων») δίδει χάρη σὲ μᾶς ποὺ τὸν ὑμνοῦμε μ’ αὐτὰ ἐδῶ τὰ ἄσματα («ὑμνηταῖς μελέων τῶνδε»). Παλαιότερα, οἱ Κανόνες ψάλλονταν ὁλόκληροι καὶ…
-
Νὰ τὰ ποῦμε;
Τὰ Βυζαντινὰ Κάλαντα (Κοτυώρων) ἀπὸ τὴν χορωδία τῶν «Ἐπάλξεων».
-
Πιστῶς ἑορτάσωμεν Χριστοῦ τὰ Γενέθλια
«Δεῦτε, ἅπαντες, Χριστοῦ τὰ Γενέθλια πιστῶς προεορτάσωμεν», μᾶς καλεῖ ἡ Ἐκκλησία διὰ στόματος τῶν ἐμπνευσμένων ὑμνωδῶν της, καὶ συγχρόνως μᾶς προετοιμάζει νὰ ζήσωμε τὴν μεγάλη αὐτὴν Δεσποτικὴ ἑορτὴ τῆς τοῦ Χριστοῦ Γεννήσεως πνευματικῷ τῷ τρόπῳ, «ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις καὶ ὠδαῖς πνευματικαῖς.» Πράγματι, ὅλες οἱ Ἀκολουθίες τῶν ἡμερῶν αὐτῶν, καὶ μάλιστα ἀπὸ τὴν Κ’ Δεκεμβρίου, ποὺ ἡ Ἐκκλησία μᾶς εἰσάγει καὶ ἐπισήμως στὴν προεόρτια περίοδο, δὲν κάνουν τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὸ νὰ ὑψώνουν τὸν νοῦ μας καὶ νὰ ἀνάγουν τὴν διάνοιά μας «ἐπὶ τὴν Βηθλεέμ», ὅπου συντελεῖται «τὸ ἐν τῷ σπηλαίῳ μέγα μυστήριον». Ὡς καὶ κατανυκτικὰ Ἀπόδειπνα μᾶς προσφέρει ἡ Ἐκκλησία μας, μὲ ὑπέροχες πνευματικὲς ὠδές, ποὺ θυμίζουν τὸν ἀναστάσιμο κανόνα, παραπέμπουν ὅμως στὴν Γέννηση, ὅπως λ.χ. «Τῷ τὴν ἄβατον κυμαινομένην…
-
ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ Ο ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΣ
ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ, Θεολόγου –Καθηγητού Ένας από τους πλέον δημοφιλείς αγίους της Εκκλησίας μας είναι και ο άγιος Σπυρίδων ο θαυματουργός, του οποίου το τίμιο λείψανο βρίσκεται στην Κέρκυρα, άφθαρτο εδώ και χίλια επτακόσια χρόνια. Καταγόταν από την Κύπρο. Γεννήθηκε στο χωριό Άσσια περί το 270, από αγρότες, απλοϊκούς και φτωχούς, αλλά ευσεβείς γονείς. Ο ίδιος δεν είχε την ευκαιρία να λάβει σπουδαία εκπαίδευση, παρά μόνο τη στοιχειώδη. Όμως οι γονείς του ενστάλαξαν στην ψυχή του την ευσέβεια. Τα λίγα γράμματα, που έμαθε, τα χρησιμοποιούσε για τη μελέτη της Αγίας Γραφής και άλλων ψυχωφελών αναγνωσμάτων. Ακολούθησε το επάγγελμα των γονέων του, του ποιμένα προβάτων. Εκεί στα λιβάδια και στα δάση μελετούσε με πάθος το λόγο του Θεού προσευχόμενος αδιάλειπτα. Μέσα…
-
«Μεγάλη, ὄντως, ἡ πρόοδός σου»
Μέσα στὸ ζοφερὸ κλίμα τῶν ἡμερῶν, στὴν ταραχή, στὸν πόνο καὶ στὴν θλίψη ἀπὸ τὴν σωρεία τῶν βιαίων καὶ ἐγκληματικῶν πράξεων σὲ βάρος τῶν πλέον ἀδυνάμων ἀδελφῶν μας, καὶ μάλιστα τῶν ἀνυπεράσπιστων παιδιῶν, «ὡς ἔαρ εὐφρόσυνον ἐπέλαμψεν ἡμῖν» ἡ μεγάλη Θεομητορικὴ ἑορτὴ τῶν Εἰσοδίων. Πόσο παρήγορη καὶ ἐνθαρρυντικὴ φαντάζει, ἀλήθεια, στὸν νοῦ μας ἡ εἰκόνα τῆς παραδόσεως τῆς μικρῆς κόρης, Μαριάμ, ἀπὸ τοὺς εὐλαβεῖς ὑπερήλικες γονεῖς της, Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννα, στὸν ναὸ τοῦ Κυρίου, ποὺ ἀναλαμβάνει τὴν προστασία της, ἕως ὅτου ἡ 15χρονη κόρη παραδοθῆ πλέον στὰ χέρια τοῦ νέου της προστάτου, τοῦ δικαίου Ἰωσήφ. «Μεγάλη ὄντως ἡ πρόοδός σου», ἀναφωνεῖ ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος σ’ ἕνα ὑπέροχο Κάθισμα τοῦ Ὄρθρου τῆς ἑορτῆς. Ἀλλὰ γιὰ ποιά πρόοδο γίνεται ἐδῶ λόγος; Ἀσφαλῶς…
-
Πρότυπο ἀγαθοῦ ποιμένος ὁ Χρυσόστομος
«Χαίροις ὁ νοῦς ὁ χρυσόμορφος, χελιδὼν ἡ χρυσόστομος, ῥεῖθρον χρυσοειδέστατον, προχέον τὰ νάματα», ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας, διὰ στόματος τοῦ ἐξόχου ποιητοῦ-ὑμνογράφου, σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ Στιχηρὰ τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, τὴν 13η Νοεμβρίου. Ὡς γνωστόν, τὴν ἡμέρα αὐτὴν μετατίθεται ὁ ἑορτασμὸς τῆς μνήμης του, διότι τὴν 14η Σεπτεμβρίου, ὁπότε ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος, ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τὸ μεγάλο γεγονὸς τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Οἱ τὰ πάντα καλῶς διαταξάμενοι Πατέρες πολὺ σοφὰ μετέθεσαν τὴν ἑορτὴ τοῦ Ἁγίου ἀκριβῶς πρὶν ἀπὸ τὴν ἔναρξη τῆς Μικρῆς Σαρακοστῆς τῶν Χριστουγέννων, καθ’ ὅτι δὲν ὑπάρχει καταλληλότερο πρόσωπο ἀπὸ τὸν Ἰωάννη, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε ἀληθινὸ ὑπόδειγμα ὀρθοδόξου πίστεως, ζωῆς καὶ πολιτείας, ὥστε νὰ ἀποτελέσῃ τὴν βάση καὶ τὸ πρότυπο γιὰ…
-
Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΣΥΚΟΦΑΝΤΟΥΜΕΝΟΣ & ΔΙΩΚΟΜΕΝΟΣ*
Το μεγάλο και διαρκές θαύμα στην Εκκλησία μας είναι η αδιάκοπη εμφάνιση αγίων. Ουδέποτε υπήρξε εποχή, στο δισχιλιόχρονο διάβα της ιστορίας της, που να μην υπήρχαν άγιοι. Ουδέποτε έλειψαν από την Εκκλησία μας οι άγιοι και αυτό είναι το μόνιμο θαύμα στη δισχιλιόχρονη ιστορική Της πορεία. Οι άγιοι, άνδρες και γυναίκες, είναι τα ορατά σημεία της λυτρωτικής ενέργειας του Αγίου Πνεύματος, το Οποίο αναγεννά τους ανθρώπους και τους καθιστά θεοειδείς υπάρξεις, εικόνες καθαρές του Τριαδικού Θεού, κατά χάριν θεουμένους. Ουδέποτε θα υπάρξει εποχή, που να μην υπάρχουν άγιοι στην Εκκλησία. Κάποιος μεγάλος ασκητής έγραψε πως η απουσία αγίων στον κόσμο, θα σημάνει και το τέλος του. Το πλέον παρήγορο και ελπιδοφόρο γεγονός είναι ότι και στη σύγχρονη εποχή της γενικής…
-
Ὁ μικρὸς καὶ ὁ μεγάλος ἀσθενὴς
Ἄλλο ἕνα θαῦμα πίστεως ἐπιτελεῖ ὁ Κύριος, σύμφωνα μὲ τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα (Λουκ. η’ 41-56) τῆς Ζ’ Κυριακῆς Λουκᾶ. Μόνον ποὺ αὐτὴν τὴν φορὰ ἡ πίστη δὲν ὁμολογεῖται μὲ λόγια, ὅπως συνήθως, πλὴν ὅμως ἐκφράζεται μὲ τὴν στάση τοῦ αἰτοῦντος τὸ θαῦμα. Ὁ πονεμένος πατέρας, ὁ ἀρχισυνάγωγος Ἰάειρος, «ἰδοὺ ἦλθεν…καὶ πεσὼν παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ παρεκάλει αὐτὸν εἰσελθεῖν εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ, ὅτι θυγάτηρ μονογενὴς ἦν αὐτῷ ὡς ἐτῶν δώδεκα, καὶ αὕτη ἀπέθνησκεν.» (ὅ.π. 42). Τὸ «ἰδοὺ» εἶναι ἡ λέξη ποὺ μᾶς προετοιμάζει, ὅπως πάντοτε, ὅτι κάτι μεγάλο καὶ παράδοξο πρόκειται νὰ συμβῆ. Ἐξ ἄλλου τὰ λόγια ἀδυνατοῦν νὰ ἐκφράσουν τὸ μέγεθος τοῦ πόνου καὶ τὸν σπαραγμὸ τῆς ψυχῆς τοῦ συντετριμμένου πατέρα, ποὺ χάνει τὴν μονάκριβη κόρη του: «πεσὼν…
-
Προτάσεις γιὰ τὴν ἐκμάθηση καὶ τὴν χρήση τῆς κοινῆς ἑλληνικῆς
ΕΠΑΛΞΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔ/ΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ζήνωνος 3, 104-31 ΑΘΗΝΑ, τηλ. & fax: 210-5230.948, κιν. 6987 353063 e–mail: epalxeis@otenet.gr, btsoupras@gmail.com Προτάσεις γιὰ τὴν ἐκμάθηση καὶ τὴν χρήση τῆς κοινῆς ἑλληνικῆς Πρὸς τοὺς πνευματικούς, μορφωτικούς καὶ κοινωνικοὺς παράγοντες τοῦ τόπου καὶ πρὸς κάθε Ἕλληνα πολίτη Οἱ συνελθόντες στὴν Ἀθήνα, σήμερα, 16 Ὀκτωβρίου 2022, στὴν σύσκεψη, μὲ θέμα: «Εὕρεση τρόπων γιὰ τὴν ἐκμάθηση τῆς κοινῆς ἑλληνικῆς*», μετὰ ἀπὸ τὶς εἰσηγήσεις, τὶς παρεμβάσεις καὶ τὶς συζητήσεις: Α) Διαπιστώσαμε γιὰ μιὰ φορὰ ἀκόμη ὅτι ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα, κατὰ τὴν μακραίωνη διαδρομή της, διέθετε πάντοτε ἐσωτερικὴ ἑνότητα, τὴν ὁποία διετάραξαν οἱ τελευταῖες κομματικὲς ἐπεμβάσεις, μὲ καταστρεπτικὲς γιὰ τὴν παιδεία μας συνέπειες. Β) Διεπιστώσαμε, ἐπίσης, ὅτι ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα δὲν εἶναι μόνον ἄριστο γλωσσικὸ μέσο πρὸς…
-
Φθινοπωρινὴ Συνεστίαση
Κυριακὴ 13 Νοεμβρίου καὶ ὥρα 13:30 μ.μ. Αἴθουσα Ἐπάλξεις, Ζήνωνος 3, Ὁμόνοια, β’ ὄρ. Τὸ καλομαγειρεμένο φαγητό, τὸ δωρεὰν κρασὶ καὶ τὰ ἀναψυκτικά, τὰ παραδοσιακὰ ἄσματα ἀπὸ τὴν χορωδία μας καὶ ἡ καλὴ διάθεση θὰ δημιουργήσουν ἕνα οἰκογενειακὸ κοινοβιακὸ πνεῦμα ποὺ θὰ μᾶς βοηθήσῃ νὰ ἀντιμετωπίσωμε τὴν δυσμενῆ γύρω μας κατάσταση καὶ θὰ μᾶς προετοιμάσῃ γιὰ τὴν νηστεία τῶν Χριστουγέννων. Παρακαλοῦμε τοὺς ἐνδιαφερομένους νὰ δηλώσουν τὴν συμμετοχή των μέχρι τὴν Παρασκευὴ τὸ ἑσπέρας, 11 Νοεμβρίου, στὰ τηλέφωνα: 210-5230948, 6987353063. Εἴσοδος μὲ προσκλήσεις.
-
Τὸν νοῦ μας στὰ παιδιά (κύριο ἄρθρο στὸ φύλλο Νοεμβρίου 2022)
Ἀστέρια ὁλόφωτα, ἄνθη μυρίπνοα, καὶ ἀηδόνια γλυκόλαλα εἶναι τὰ παιδιὰ μας, ἀγαπητοί μας ἀναγνῶστες. Αὐτὰ μᾶς δίνουν χαρά, κουράγιο καὶ δύναμη γιὰ τὴν συνέχιση τῆς ζωῆς. Βεβαίως, οἱ μητέρες πονοῦν καὶ κουράζονται, γιὰ νὰ τὰ γεννήσουν, νὰ τὰ θηλάσουν, νὰ τὰ μεγαλώσουν. Τὸ ἴδιο, ἐπίσης, κουράζονται καὶ οἱ πατέρες, γιὰ νὰ τοὺς ἐξασφαλίσουν μία ὑποφερτὴ ζωὴ καὶ κάποια ἀξιοπρεπῆ ἀποκατάσταση. Ἀλλὰ καὶ οἱ διδάσκαλοι μοχθοῦν, ὄχι μόνο γιὰ νὰ προσφέρουν στὰ παιδιὰ γνώσεις καὶ ἐμπειρίες, ἀλλὰ γιὰ νὰ τοὺς καλλιεργήσουν τὸν χαρακτῆρα καὶ νὰ τὰ καταστήσουν ὑγιεῖς καὶ ὑπεύθυνους πολίτες, χρήσιμους στὸν ἑαυτό τους καὶ στὴν κοινωνία, ὥστε νὰ ἀποβοῦν δημιουργικοὶ παράγοντες καὶ πραγματικὴ ἐλπίδα τοῦ ἔθνους. Ἤδη στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, καὶ μάλιστα στὴν ἀρχαία Σπάρτη, ὑπῆρχε ἡ σταθερὴ πεποίθηση…
-
Οἱ ἥρωες μᾶς δείχνουν τὸν δρόμο
Γιὰ τὰ ἡρωϊκὰ κατορθώματα τῶν ἀγωνιστῶν μας στὸν πόλεμο τοῦ ’40 ἔχει χρησιμοποιηθῆ ὁ ὅρος ἐποποιΐα. Ὄχι ἀτυχῶς. Πῶς ἀλλοιῶς θὰ μποροῦσε νὰ χαρακτηρίσῃ κανεὶς τὰ ἀνδραγαθήματα τῶν Ἑλλήνων στὸν ἑλληνοϊταλικὸ πόλεμο τοῦ ’40 ἀλλὰ καὶ μετά, στὴν γερμανικὴ ἀντίσταση, παρὰ ὡς ἔργα μεγάλα καὶ θαυμαστά, ποὺ ξεπερνοῦν πράγματι τὴν σφαῖρα τῆς λογικῆς καὶ ἀγγίζουν τὰ ὅρια τοῦ θαύματος; Ἀλλὰ καὶ τί λόγια νὰ βρῆ κανείς, γιὰ νὰ περιγράψῃ τὸ μεγαλεῖο τῆς ψυχῆς τῶν ἀνδρῶν αὐτῶν ποὺ δὲν δείλιασαν οὔτε μπροστὰ σὲ πολυαριθμότερους οὔτε μπροστὰ σὲ ἀρτιώτερα ἐξοπλισμένους μαχητές! Ἄλλωστε, τό ᾿χει ἡ μοῖρα τῶν Ἑλλήνων, νὰ ᾿ναι πάντοτε «πολλὰ ὀλίγοι» καὶ νὰ ἀγωνίζονται διαρκῶς, ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα μέχρι σήμερα, γιὰ νὰ διαφυλάσσουν τὰ ὅσια καὶ τὰ ἱερά των ἀπὸ…
