-
Οἱ εὐχὲς τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὸν νέο ἐνιαυτό
Εὐχὲς καὶ ὕμνους γιὰ τὴν εὐλογία τῆς νέας ἐκκλησιαστικῆς καὶ ἀκαδημαϊκῆς περιόδου ἀναπέμπει ἡ Ἐκκλησία μας. Ὅπως κατὰ τὴν ρωμαϊκὴ ἰνδικτιῶνα (ἀπὸ τὸ indictio, ποὺ σημαίνει ὁρισμός, ἐξαγγελία), ὁριζόταν, κατὰ τὸν Σεπτέμβριο, τὸν μήνα τῆς συγκομιδῆς τῶν πρώτων καρπῶν τῆς γῆς, τὸ ὕψος τοῦ φόρου ποὺ θὰ πλήρωναν οἱ ὑπήκοοι γιὰ τὴν συντήρηση τοῦ στρατοῦ γιὰ τὰ ἑπόμενα 15 ἔτη, ὁπότε γινόταν ἡ νέα ἐξαγγελία, ἔτσι καὶ ἡ Ἐκκλησία μας ὥρισε τὴν 1η τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου ὡς δική της ἰνδικτιῶνα, ὡς ἀπαρχὴ δηλαδὴ τῶν δικῶν της δραστηριοτήτων γιὰ τὴν νέα χρονιά. Ἡ πάγια, ἐξ ἄλλου, τακτικὴ τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι νὰ προσδίδει στὶς παλαιὲς συνήθειες νέο, χριστιανικὸ περιεχόμενο, ἀνανοηματοδοτῶντας τες.…
-
Οἱ παράγοντες ποὺ ὡδήγησαν στὴν ἐξέγερση τῆς 3ης Σεπτεμβρίου 1843 καὶ ὁ ῥόλος τοῦ Μακρυγιάννη
Στὰ χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας, λόγῳ τῆς ἀπουσίας κοινωνικῆς προνοίας ἀλλὰ καὶ τῶν αὐθαιρεσιῶν τῆς ὀθωμανικῆς διοικήσεως, προκειμένου οἱ Ἕλληνες νὰ προασπίσουν τὰ δικαιώματά των, συγκροτοῦσαν πελατειακὰ δίκτυα, ποὺ ἀποτελοῦσαν μιὰ μορφὴ κοινωνικῆς ὀργανώσεως (π.χ. οἰκογένειες προκρίτων στὴν Πελοπόννησο, μεγαλοαρματωλοὶ στὴν Στερεὰ Ἑλλάδα, πλοιοκτῆτες στὰ νησιά). Παράλληλα, οἱ ὁμάδες αὐτές, ἐκμεταλλευόμενες τὸ κενὸ τῆς ὀθωμανικῆς ἐξουσίας, ἐξελίχθηκαν γρήγορα καὶ σὲ παράγοντες διοικήσεως τῶν κοινοτήτων κατὰ τὴν Τουρκοκρατία. Μὲ τὴν ἔκρηξη τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ ’21 ξεκίνησαν διαφωνίες, ποὺ ὡδηγήθηκαν σὲ συγκρούσεις, μεταξὺ τῶν προκρίτων, ἀρχιερέων, Φαναριωτῶν, ἀπὸ τὴν μιά, ποὺ ἦταν οἱ μέχρι τότε κάτοχοι τῆς ἐξουσίας στὶς κοινότητες τῆς Τουρκοκρατίας, διέθεταν τὴν ἐμπειρία τῆς ὀργανώσεώς της ἀλλὰ καὶ τὰ προνόμια, ποὺ…
-
Ἕνας ἀληθινὸς κήρυκας τῆς μετανοίας
Μιὰ σεβάσμια μορφὴ τιμᾶ σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας. Ἕναν Ἅγιο μὲ πολλαπλὲς ἰδιότητες, ὅπως διαβάζομε στὸ Ἀπολυτίκιό του: ὑπῆρξε προφήτης, πρόδρομος, βαπτιστὴς καὶ κήρυκας, μάλιστα δὲ μάρτυρας τοῦ Χριστοῦ, χωρὶς νὰ ὑστερήσῃ οὐδόλως σὲ καμμία ἀπὸ τὶς παραπάνω ἀποστολές. Δὲν γνωρίζει πραγματικὰ κανεὶς τί νὰ πρωτοθαυμάσῃ στὸν Ἰωάννη! Τὴν ταπείνωση, τὴν ὑπακοή του, τὴν σεμνότητα ἤ τὴν ἀσκητικότητά του; Ἤ μήπως περισσότερο τὴν παρρησία καὶ τὸ σθένος του νὰ ἀντιπαρατεθῆ στὸν πανίσχυρο Ἡρώδη, γεγονὸς ποὺ τοῦ κόστισε τελικά τὴν ζωή του; Ἐὰν τὸ κήρυγμά του περιοριζόταν σὲ καθαρὰ θρησκευτικὰ πλαίσια, ἴσως νὰ μὴν ἐνοχλοῦσε κανέναν, οὔτε αὐτὴν τὴν ἐξουσία. Ἐπειδή, ὅμως, προσέκρουε πάνω σὲ διεφθαρμένες συνειδήσεις ἀνθρώπων ποὺ δὲν ἤθελαν…
-
Άγιος Αλέξανδρος: Ο μεγάλος Επίσκοπος της Εκκλησίας μας
ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού Πολλοί άγιοι ιεράρχες λάμπρυναν με την προσωπικότητά τους και το έργο τους την πρωτόθρονη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως στη δισχιλιόχρονη ιστορική της πορεία. Ένας από αυτούς είναι και ο άγιος Αλέξανδρος, ο οποίος έβαλε τη δική του σφραγίδα στην Εκκλησία του Χριστού σε μια εποχή κρίσιμη για εκείνη. Γεννήθηκε στην αγιοτόκο Μ. Ασία περί το 239 από γονείς ευσεβείς, οι οποίοι τον ανάθρεψαν χριστιανικά, σε μια εποχή που θεωρούνταν ασυγχώρητο έγκλημα να είναι κανείς Χριστιανός, διότι η θνήσκουσα ειδωλολατρία, δια της ρωμαϊκής εξουσίας καταδίωκε με ιδιαίτερη μανία την Εκκλησία και τους Χριστιανούς, με στόχο να τους εξαφανίσει από προσώπου γης. Ο ίδιος, νεαρό παιδί, δοκίμασε…
-
Ἕνας ἀληθινὰ φωτεινὸς Ἅγιος
Ἡ Ἐκκλησία μας τιμάει στὶς 27 Αὐγούστου τὴν μνήμη ἑνὸς φωτεινοῦ Ἁγίου, ὅπως φανερώνει καὶ τὸ ὄνομά του, τοῦ Ἁγίου Φανουρίου, γιὰ τὸν βίο καὶ τὴν πολιτεία τοῦ ὁποίου δὲν γνωρίζομε πολλά, οὔτε πότε ἀκριβῶς ἔζησε. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀπὸ κάποιους ἀμφισβητεῖται ἡ ὕπαρξή του ἤ θεωρεῖται ὅτι ἡ μνήμη του συγχέεται μὲ τὴν μνήμη τοῦ ἐπίσης στρατιωτικοῦ Ἁγίου Γεωργίου, οἱ εἰκονογραφικοὶ τύποι τῶν ὁποίων, ὡστόσο, δὲν ὁμοιάζουν. Πάντως δὲν ἐκκινοῦν ὅλοι οἱ μελετητὲς ἀπὸ ἀγαθὴ προαίρεση στὴν ἔρευνά των, ἀλλὰ κάποιοι ἐπιχειροῦν πεισματικὰ νὰ σπιλώσουν τὴν μνήμη ἑνὸς ἰδιαιτέρως ἀγαπητοῦ στὸν λαὸ Ἁγίου. Πράγματι, ὁ λαὸς περιβάλλει τὸν Ἅγιο μὲ ἰδιαίτερη ἀγάπη καὶ τιμή. Οἱ εὐλαβεῖς μάλιστα χριστιανοὶ προσφέρουν,…
-
Ἐκφραστὴς τοῦ τριλείτουργου ὁ Πατροκοσμᾶς
Ὡς γνωστόν, ἡ Ὀρθοδοξία δὲν διαθέτει μόνον τὴν διάσταση τῆς πίστεως, ἀλλὰ καὶ τὴν μορφωτικὴ καὶ τὴν κοινωνικὴ διάσταση, ὅπως φαίνεται καθαρὰ ἀπὸ τὸ ἔργο τῶν πρώτων κοινοτήτων, ὅπου οἱ Ἀπόστολοι ἀσκοῦσαν τὸ πνευματικὸ καὶ μορφωτικὸ λειτούργημα, ἐνῶ οἱ διάκονοι ἐξελέγησαν, γιὰ νὰ ἐξυπηρετήσουν κυρίως τὸ κοινωνικὸ ἔργο τῆς κοινότητος (Πράξ. Β’ 42-47, ΣΤ’ 1-6). Γνήσιος συνεχιστὴς τοῦ ὀρθοδόξου πνεύματος καὶ ἐκφραστὴς τοῦ τριλείτουργου ὁ Πατροκοσμᾶς δὲν διακόνησε μόνον τὶς πνευματικὲς καὶ μορφωτικὲς ἀνάγκες τῶν ἀδελφῶν του μὲ τὴν διδασκαλία του, ἀλλὰ ἐργάστηκε παράλληλα καὶ γιὰ τὴν ἠθικὴ καὶ κοινωνική των ἀναγέννηση. Θεμέλιο τῆς διδασκαλίας του ἡ πίστη στὸν Θεὸ καὶ ἡ ἀγάπη πρὸς τοὺς…
-
Ἡ Παράκληση τῶν ἀβοηθήτων καὶ τῶν ἀπηλπισμένων
Ὁ Θεόδωρος Β’ Λάσκαρης, συνθέτης τοῦ Μεγάλου Παρακλητικοῦ Κανόνος στὴν Παναγία, παρουσιάζει, μέσα ἀπὸ ὑπέροχες ποιητικὲς εἰκόνες, τὶς δυσκολίες τοῦ βίου του: «Νέφη τῶν λυπηρῶν ἐκάλυψαν τὴν ἀθλίαν μου ψυχήν», «ἐκύκλωσαν αἱ τοῦ βίου μου μὲ ζάλαι, ὥσπερ μέλισσαι κηρίον, Θεοτόκε», «τῶν λυπηρῶν ἐπαγωγαὶ χειμάζουσιν τὴν ταπεινήν μου ψυχήν». Πράγματι, ὁ ποιητὴς καὶ «φιλόσοφος-βασιλεύς» δὲν ἐκθέτει γενικῶς «τὶς συμφορὲς τοῦ βίου» ἀλλὰ καὶ τὶς ταλαιπωρίες ποὺ ὑπέστη ὡς αὐτοκράτορας τῆς πολύπαθης αὐτοκρατορίας τῆς Νικαίας, ποὺ ἀντιμετώπιζε διαρκεῖς ἀπειλές ἀπὸ ἐξωτερικοὺς ἐχθροὺς (Μουσουλμάνους, Φράγκους, Βουλγάρους, Δεσπότες τῆς Ἠπείρου) καὶ ἀπὸ ἐσωτερικοὺς (εὐγενεῖς ἀριστοκράτες), λόγῳ τῆς φιλολαϊκῆς πολιτικῆς τῶν αὐτοκρατόρων της. Εὐαίσθητη καὶ φιλάσθενη φύση ὁ ἴδιος, πικραμένος καὶ συντετριμμένος ἀπὸ τὶς…
-
Οἱ Παρακλήσεις στὴν Παναγία καὶ ἡ παράκληση τῆς Παναγίας
Οἱ Παρακλητικοὶ Κανόνες στὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο εἶναι ἀπὸ τὶς πιὸ λαοφιλεῖς Ἀκολουθίες τῆς ὀρθοδόξου λειτουργικῆς ζωῆς. Ὄχι μόνον τὸν Αὔγουστο, ποὺ εἶναι ὁ μήνας τῆς Παναγίας, ἀλλὰ καὶ ὅλο τὸν ὑπόλοιπο χρόνο σὲ Ἐκείνην καταφεύγομε καὶ πάνω της ἐναποθέτομε «τὴν πᾶσαν ἐλπίδα» μας. Ἐκείνη, ἡ γλυκιά μας Παναγιά, εἶναι ἡ μεσιτεύουσα ὑπὲρ ἡμῶν στὸν Υἱό της καὶ Θεό μας. Ἀξίζει, πάντως, νὰ ἐπισημάνωμε ὅτι στὰ ὑπέροχα αὐτὰ ποιήματα, ποὺ ψάλλομε πρὸς τιμήν της καὶ γιὰ ἐνίσχυσή μας, τὰ τροπάρια ὅλων τῶν Ὠδῶν ἀκολουθοῦν κάποια συγκεκριμένη σειρά. Ἔτσι τὸ α’ τροπάριο ὅλων τῶν Ὠδῶν τοῦ Μικροῦ Παρακλητικοῦ Κανόνος περιέχει παράκληση στὴν Παναγία γιὰ γενικὴ βοήθεια, τὸ β’ παράκληση γιὰ σωτηρία ἀπὸ…
-
Κύπρος ἡ πολύπαθη
Νησὶ πικρό, νησὶ γλυκό, νησὶ τυραγνισμένο, κάνω τὸν πόνο σου νὰ πῶ καὶ προσκυνῶ καὶ μένω». Μ’ αὐτὰ τὰ λόγια ξεκινάει ὁ ποιητὴς νὰ ὑμνήσῃ τὸ πολύπαθο νησί, «τὸ ὁλάνθιστο κλωνάρι, ποὺ τοῦ μαδῆσαν τά ἄνθια του διπλοῖ, τριπλοῖ βαρβάροι» καὶ ποὺ τὰ βάσανά του δὲν λένε νὰ πάρουν τέλος, γιατὶ οἱ κάθε λογῆς βαρβάροι συνεχίζουν νὰ τὴν μολεύουν, νὰ τὴν τυραγνοῦν καὶ «νὰ παίζουν τὴν τύχη της στὰ ζάρια».
-
Ἐκδήλωση γιὰ τὴν Κύπρο
Μὲ τὴν ἀφορμὴ τῶν θλιβερῶν ἐπετείων γιὰ τὴν μαρτυρική μας Κύπρο (Πραξικόπημα γιὰ τὴν ἀνατροπὴ τοῦ Μακαρίου-15 Ἰουλίου 1974, Ἀττίλας Α’-20 Ἰουλίου) θὰ πραγματοποιηθῆ ἀφιέρωμα στὴν Κύπρο μὲ κυπριακὰ ἄσματα ἀπὸ τὴν χορωδία τῶν Ἐπάλξεων καὶ σχετικὲς ὁμιλίες, τὴν Τετάρτη 20 Ἰουλίου καὶ ὥρα 7:00 μ.μ., στὸ Πνευματικὸ κέντρο Ἁγ. Μάρκου Εὐγενικοῦ Κάτω Πατησίων (Παπαναστασίου & Σεράφη, σταθμὸς ΗΣΑΠ, Ἅγιος Νικόλαος & Λεωφ.: στάση Ι.Κ.Α, ὁδ. Λιοσίων). Τώρα ποὺ οἱ Γκρίζοι λύκοι βρυχῶνται καὶ πάλι ἀπαιτεῖται ἡ ἀφύπνιση, ἡ ἑνότητα καὶ ἡ κινητοποίηση ὅλων μας. Εἴσοδος ἐλεύθερη.
-
Νικόδημος Ἁγιορείτης, ὁ φωτεινός μας διδάσκαλος
«Ὡς φῶς ἐν τῶ κόσμῳ» ἔλαμψε ὁ Ὅσιος σὲ μιὰ σκοτεινὴ γιὰ τὸ Γένος περίοδο. Τόσο οἱ βίαιοι ἐξισλαμισμοὶ τῶν Ὀθωμανῶν, ὅσο καὶ ἡ ὕπουλη προπαγάνδα τῶν Δυτικῶν, Λατίνων καὶ Προτεσταντῶν, κορυφώθηκαν κατὰ τὸν 18ο αἰῶνα, μὲ στόχο ἀφ’ ἑνὸς μὲν τὴν ἀφαίμαξη τῶν ὑποδούλων, ἀφ’ ἑτέρου δὲ τὴν ἀλλοίωση τοῦ ὀρθοδόξου φρονήματος τοῦ λαοῦ.
-
Στὰ βήματα τῶν Πατέρων
Τοὺς Πατέρες τῆς Δ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου τιμᾶ ἡ Ἐκκλησία μας τὴν Ε’ Κυριακὴ τοῦ Ματθαίου. Ὑμνεῖ καὶ δοξολογεῖ «τὰς μυστικὰς σάλπιγγας τοῦ Πνεύματος, τὰ πάγχρυσα στόματα τοῦ Λόγου, τὰ μυρίπνοα ἄνθη τοῦ Παραδείσου» (Δοξαστικό). Οἱ θεοφόροι αὐτοὶ Πατέρες διεκήρυξαν τὴν μία ὑπόσταση τοῦ Θεοῦ Λόγου «ἐν δύο φύσεσιν», ἀντικρούοντας ἔτσι τὶς αἱρετικὲς δοξασίες τῶν μονοφυσιτῶν, κυρίως δὲ τοῦ Εὐτυχοῦς καὶ τοῦ Διοσκούρου, ποὺ ὑποστήριζαν ὅτι ἡ θεία φύση ἀπορροφᾶ τὴν ἀνθρωπίνη. Ἐδογμάτισαν, λοιπόν, οἱ θεόφθογγοι κήρυκες ὅτι οἱ δύο φύσεις τοῦ Κυρίου ἑνώνονται στὸ πρόσωπό Του χωρὶς χωρισμὸ ἤ διαίρεση τῆς μιᾶς ἀπὸ τὴν ἄλλη («ἀχωρίστως, ἀδιαιρέτως»), χωρὶς σύγχυση, ἀνάμειξη, τῶν δύο φύσεων («ἀσυγχύτως»), καί, τέλος, χωρὶς ἡ θεία ἢ…
-
Ἄς μὴν βρεθοῦμε πρὸ ἐκπλήξεων!
Μὲ ἔκσταση στέκεται πάντοτε ο ἄνθρωπος μπροστὰ στὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ καὶ ἀναφωνεῖ: «Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα Σου, Κύριε,…». Ὅσο περισσότερο, μάλιστα, θαυμάζει τὴν μεγαλωσύνη Του, ἄλλο τόσο συνειδητοποιεῖ τὴν δική του μικρότητα καὶ ἀδυναμία καὶ ζητάει τὴν βοήθεια τοῦ Παντοδυνάμου Θεοῦ: «Πτωχὸς καὶ πένης εἰμί ἐγώ. Ὁ Θεὸς βοήθησόν μοι· βοηθός μου καὶ ῥύστης μου εἶ σύ, Κύριε» (Ψαλμός 69, στ. 6). Ἔτσι καὶ ὁ ἑκατόνταρχος τοῦ Εὐαγγελίου, παρὰ τὰ πολλά του ἀξιώματα καὶ τὰ ἀκόμη περισσότερα ὑλικά του ἀγαθά, συναισθάνεται τὴν ἀδυναμία του καὶ καταφεύγει στὸν Κύριο, γιὰ νὰ δώσῃ λύση στὸ «πρόβλημά» του. Ποιό εἶναι, ἀλήθεια, τὸ πρόβλημά του; Τί εἶναι ἐκεῖνο ποὺ τὸν ἀπασχολεῖ καὶ ἀδυνατεῖ…
-
Δεῖτε: Ζὰκ Μπουσάρ: «Ἡ Ἑλληνικὴ γλώσσα εἶναι ἡ μητρικὴ γλώσσα τοῦ Δυτικοῦ πολιτισμοῦ»
-
Ἄς ξεκαθαρίσωμε τὴν θέση μας
Ἡ ἐπὶ τοῦ Ὅρους Ὁμιλία τοῦ Κυρίου (Ματθ. κεφ. ε’- ζ’) ἀποτελεῖ ἕνα ἐξαίρετο δεῖγμα ὄχι μόνον ὀρθοδόξου θεολογίας ἀλλὰ καὶ ὀρθοδόξου παιδαγωγίας, μάλιστα δὲ καὶ κοινωνιολογίας. Περιέχει τὶς θεμελιώδεις ἀρχὲς τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ἀποτελοῦν συγχρόνως καὶ τὶς βάσεις τῆς ὀρθοδόξου ζωῆς καὶ πολιτείας, ποὺ ὁ Ἴδιος ἑδραίωσε στὴν γῆ. Μεταξὺ ἄλλων ὁ Κύριος μιλάει γιὰ τὴν τελεία ἀγάπη καὶ τὴν ἀληθινὴ ἐλεημοσύνη, ὑποδεικνύει τὸν ὀρθὸ τρόπο προσευχῆς, «τὸ Πάτερ ἡμῶν», ἀναφέρει τὸν «χρυσὸ κανόνα», ποὺ διέπει τὶς σχέσεις μας μὲ τὸν συνάνθρωπο, καὶ τονίζει τὴν σημασία τῶν ἔργων γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Μία ἀπὸ τὶς προσφιλεῖς μεταφορὲς ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ Κύριος, γιὰ νὰ γίνῃ περισσότερο παραστατικός,…
