Περιμένοντας τον Άγιο Βασίλη
Έφτασαν και φέτος τα Χριστούγεννα. Μία από τις σημαντικότερες και όμορφες γιορτές της Ορθοδοξίας μας. Η γέννησις του Θεανθρώπου που πλημμυρίζει με αγάπη τις καρδιές μας. Τα παιδιά σ’ όλον τον κόσμο, γεμάτα ανυπομονησία, περιμένουν πώς και πώς τον Άι Βασίλη. Ο Άι Βασίλης των Αμερικανών, ο Santa Claus, Saint Nicholas ή Father Christmas όπως τον αποκαλούν οι Αμερικάνοι, ένας μύθος που φτιάχτηκε από τους Ολλανδούς, που έχτισαν πάνω στον άγιο αυτόν τις πρώτες ιστορίες που θα οδηγήσουν στην δημιουργία αυτού του μύθου του Άι Βασίλη στην Αμερική και σ’ όλον τον κόσμο.
Στην ιστορία οι Βόρειοι λαοί πρόσθεσαν στοιχεία των δικών τους παραδόσεων, όπως οι τάρανδοι, το έλκηθρο, τα δώρα κ.α., μια παράδοση που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα. Ἐτσι δημιουργήθηκε η φιγούρα του Άι Βασίλη που βλέπουμε στις διαφημίσεις να πίνει αναψυκτικό, φορώντας κόκκινη στολή, με μεγάλη κοιλιά, γυαλιά και άσπρη γενειάδα. Επίσης τον βλέπουμε να κολυμπάει σε λίμνες, ενυδρεία, να κάνει κόλπα πάνω σε ιστιοσανίδα, να παίζει διάφορα αθλήματα, να είναι πάνω σε μηχανή κτλ. Αυτός ο Άι Βασίλης φέρνει δώρα στα παιδιά την παραμονή των Χριστουγέννων. Στα καλά παιδιά φέρνει παιχνίδια, καραμέλες, ενώ στα άτακτα φέρνει κάρβουνο. Όλα αυτά με τη βοήθεια των ξωτικών του, στο εργαστήριό του στο Βόρειο Πόλο, πετώντας στον ουρανό με τους ταράνδους του.
Στα ελληνικά δεδομένα η μετατροπή αυτή φαίνεται να πέρασε περίπου στη δεκαετία του 1950-1960, κυρίως στον αστικό πληθυσμό, από τους Έλληνες συγγενείς μετανάστες, που με τις ευχετήριες κάρτες τους εισήγαγαν τον δυτικό Άι Βασίλη. Ακόμα υπάρχουν κι άλλες μορφές Άι Βασίληδων, ανάλογα με τις παραδόσεις και μύθους κάθε χώρας. Στην Ιταλία μια ηλικιωμένη γυναίκα πετάει πάνω σε μια φθαρμένη σκούπα και επισκέπτεται τα παιδιά 5-6 Ιανουαρίου όταν κοιμούνται. Όσα ήταν φρόνιμα θα πάρουν γλυκά, καραμέλες, αποξηραμένα φρούτα και όσα ήταν άτακτα θα λάβουν κάρβουνο ή σκόρδο στις κάλτσες τους. Ένας άλλος Άι Βασίλης, ο Father Christmas της Ρωσίας, με άμαξα με τρία άσπρα άλογα, που με το άρμα του διασχίζει την στέπα, προκαλώντας παγετώνες. Αυτή του η ιδιότητα τού έδωσε και την ονομασία Father Frost. Ξέρει να ξεχωρίζει τα καλά από τα κακά παιδιά και σε αντίθεση με τον Santa Claus μοιράζει τα δώρα του την Πρωτοχρονιά, σαν τον δικό μας Άγιο Βασίλη, από την Καισαρεία.
Τι πρέπει όμως εμείς οι Χριστιανοί γονείς να απαντήσουμε στα παιδιά μας όταν μας ρωτούν γεμάτα απορία ποιός είναι ο Άι Βασίλης και αν πράγματι υπάρχει; Όπως είναι το πιο θεμιτό, πρέπει να τους εξηγήσουμε πως ο πραγματικός Άι Βασίλης δεν είναι αυτός με την κόκκινη στολή, την άσπρη γενειάδα, τη μαύρη ζώνη και τη μεγάλη κοιλιά, αλλά είναι εκείνος που ταυτίζεται με τον Μέγα Βασίλειο, ο οποίος έζησε στην Καππαδοκία και ήταν επίσκοπος Καισαρείας. Ένας από τους τρεις Ιεράρχες. Ήταν ψηλόλιγνος με μαύρα γένια και μαύρα μάτια. Φορώντας πέδιλα και σκουφί. Θυσίασε όλη του τη ζωή προσφέροντας βοήθεια στους συνανθρώπους του, ξεκινώντας πεζός μ’ ένα ραβδί στο χέρι και έφερνε συμβολικά δώρα στους ανθρώπους. Ο προστάτης των φτωχών, όπως τον αποκαλούσαν. Φέρνει ευλογία και καλοτυχία σ’ όλα τα σπίτια την 1 Ιανουαρίου, μέρα της κοιμήσεώς του, την Πρωτοχρονιά.
Υπάρχουν πολλά έθιμα που συνδέουν το όνομά τους με το όνομα του Μεγάλου Βασιλείου, όπως η Βασιλόπιτα και τα Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα. Βασιλόπιτα κατά το ελληνικό έθιμο, ονομάζεται η πίτα του αγίου που παρασκευάζεται παραμονή της Πρωτοχρονιάς και περιέχει ένα χρυσό φλουρί, που όποιος το βρει θα του φέρει καλοτυχία. Τα κάλαντα της πρωτοχρονιάς ξεκινούν με μια ευχή στην πρώτη στροφή, για να είναι καλή η πρωτομηνιά και η είσοδος του νέου έτους, τιμώντας την μνήμη του την πρώτη μέρα. Η τρίτη στροφή αναφέρεται στην μνήμη του Μεγάλου Βασιλείου.
Κλείνοντας όπως όλοι θεωρούμε σωστό πρέπει να πούμε την αλήθεια, να εξηγήσουμε στα μεγαλύτερα παιδιά πως ο πραγματικός Άι Βασίλης δεν είναι αυτός του καταναλωτισμού με την κόκκινη στολή αλλά ο Μέγας Βασίλειος που δεν είχε ξωτικά για παρέα ούτε μοίραζε παιχνίδια στα παιδιά, αλλά τα δώρα του ήταν πολλά, πνευματικά και υλικά. Αγαπήθηκε πολύ και από λαούς που δεν ήταν Χριστιανοί.
