Τὸ Τριῴδιον
Ἡ κατανυκτικὴ περίοδος τοῦ Τριῳδίου ἀρχίζει ἀπό τὸ Σάββατο ἑσπέρας πρὸς τὴν Κυριακὴ τοῦ Τελώνη καὶ τοῦ Φαρισαίου (ἐφέτος 21 Φεβρουαρίου) καὶ τελειώνει τὸ μέγα Σάββατο τὸ βράδυ πρὶν ἀπὸ τὴν Ἀνάσταση. Ὀνομάζεται ἔτσι, γιατὶ σὲ ὅλο αὐτὸ τὸ διάστημα χρησιμοποιεῖται στὶς ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας τὸ βιβλίο ποὺ ὀνομάζεται «Τριῴδιο». Λέγεται δὲ Τριῴδιο, γιατὶ πλὴν τῶν ἄλλων λειτουργικῶν κειμένων περιέχει καὶ κανόνες μὲ τρεῖς Ὠδές.
Ἡ περίοδος τοῦ Τριῳδίου διαιρεῖται σὲ τρία μέρη: στὶς τέσσερις ἑβδομάδες πρὶν ἀπὸ τὴν Μ. Σαρακοστή, στὶς ἕξι ἑβδομάδες τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς καὶ στὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα, ἀπὸ τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων τὸ βράδυ ἕως τὸ Μ. Σάββατο τὸ βράδυ.
Ἡ πρώτη Κυριακὴ εἶναι τοῦ Τελώνου καὶ Φαρισαίου, ἡ δεύτερη τοῦ Ἀσώτου, ἡ τρίτη τῆς Κρίσεως (τῶν Ἀπόκρεω) και ἡ τέταρτη, τῆς Τυρινῆς, εἶναι ἀφιερωμένη στὴν μνήμη τοῦ Παραδείσου καὶ στὴν ἀλληλοσυγχώρηση. Σὲ αὐτὸ τὸ διάστημα ἀρχίζουν καὶ τὰ Ψυχοσάββατα.
Ἡ πρώτη Κυριακὴ τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς εἶναι ἀφιερωμένη στὴν Ὀρθοδοξία, ἡ δεύτερη στὸν Ἅγ. Γρηγόριο Παλαμᾶ, ἡ τρίτη στὴν προσκύνηση τοῦ Σταυροῦ, ἡ τέταρτη στὸν Ἅγ. Ἰωάννη τῆς Κλίμακος καὶ ἡ πέμπτη στὴν Ἁγ. Μαρία τὴν Αἰγυπτία. Κατὰ δὲ τὶς Παρασκευὲς ψάλλονται οἱ Χαιρετισμοὶ στὴν Παναγία Θεοτόκο, μὲ τὸν Κανόνα ποὺ ἀρχίζει «Ἀνοίξω τὸ στόμα μου», καὶ μὲ τὸν Ἀκάθιστο Ὕμνο, ποὺ ἀρχίζει «Ἄγγελος πρωτοστάτης οὐρανόθεν ἐπέλθη».
Κατὰ δὲ τὴν Τετάρτη ἑσπέρας τῆς πέμπτης Ἑβδομάδος ψάλλεται ὁ Μέγας Κανὼν τῆς μετανοίας. Κατὰ τὴν Μ. Ἑβδομάδα προετοιμαζόμαστε καταλλήλως νὰ νοιώσουμε βαθύτερα τὰ Πάθη, τὸν Σταυρὸ καὶ τὴν Ταφὴ τοῦ Κυρίου, ὥστε νὰ πανηγυρίσουμε καὶ τὴν λαμπρὰ Ἀνάστασή Του, ποὺ σημαίνει καὶ τὴν Ἀνάσταση τοῦ ἀνθρώπου.
Σημ.: Οἱ Χαιρετισμοὶ στὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο, οἱ Βιβλικὲς Ὠδές, ὁ Μέγας Κανών μὲ εἰσαγωγὴ καὶ ἑρμηνευτικὸ λεξιλόγιο ἔχουν ἐκδοθῆ καὶ διανέμονται ἀπὸ τὶς «Ἐπάλξεις», Ζήνωνος 3, 104 31 Ἀθήνα, τηλ. 210 5230948, 6936901606.
