«Ἀντὶ μαχαίρας τὴν νηστείαν»
Μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ εἰσήλθαμε καὶ ἐφέτος, ἀγαπητοί μας ἀναγνῶστες, στὴν κατανυκτικὴ περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ἤδη «τὸ στάδιο τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται καὶ οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθωμεν». Μία δὲ ἀθλητικὴ ἄσκηση εἶναι ἡ νηστεία, «ἥτις ἐκτέμνει ἀπὸ καρδίας πᾶσαν κακίαν».
Γεννᾶται, ὅμως, τὸ ἐρώτημα: «Ἐφ’ ὅσον ὁ Θεός, ὅταν ἔπλασε τὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὔα, δὲν τοὺς ἔβαλε στὴν ἐρημιὰ καὶ τὴν ξηρασία, ἀλλὰ στὸν παράδεισο τῆς τρυφῆς, στὸ περιβόλι τῆς χαρᾶς καὶ τῆς ἀφθονίας, γιατί ἐμεῖς πρέπει νὰ νηστεύωμε;»
Πράγματι, ὁ Θεὸς τοὺς ἔβαλε μὲν στὸν παράδεισο τῆς τρυφῆς, ἀλλὰ τοὺς προέτρεψε «ἐργάζεσθαι καὶ φυλάττειν τὸν παράδεισον». Νὰ τὸν φυλάττουν ἀπὸ κάθε ἐνέργεια ποὺ θὰ ἦταν ἐνάντια στὴν δημιουργία καὶ στὴν καλωσύνη καὶ παράλληλα νὰ ἐργάζωνται μὲ δικαιοσύνη καὶ ἀγάπη γιὰ πνευματικὴ καὶ ἠθικὴ πρόοδο. Ἔτσι, μὲ τὴν φύλαξη καὶ τὴν ἐργασία τῶν ἐντολῶν τῆς ἀγάπης καὶ μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, θὰ ἐπιτύγχαναν νὰ μεταβοῦν ἀπὸ τὸ κατ’ εἰκόνα στὸ καθ’ ὁμοίωσιν, γινόμενοι φιλόθεοι, φιλάρετοι καὶ φιλάδελφοι, ὅμοιοι δηλαδὴ μὲ τὸν καλὸ καὶ ἀγαθὸ Θεό.
Ὁ ἀντίδικος, ὅμως, φθονῶντας τοὺς πρωτοπλάστους, τοὺς ἔταξε κάτι παραπάνω ἀπὸ τὴν φύση των. Τοὺς ὑποσχέθηκε ὅτι, ἐὰν παραβοῦν τὴν ἐντολή, δὲν θὰ ἐγίνοντο ἁπλῶς ὅμοιοι μὲ τὸν Θεό, ἀλλὰ ἴσοι μ’ Αὐτόν. Καὶ οἱ πρωτόπλαστοι ἀφέθησαν νὰ πλανηθοῦν καὶ νὰ παραβοῦν τὴν ἐντολὴ μὲ τὰ γνωστὰ ἐπακόλουθα.
Τὸ χειρότερο, ὅμως, εἶναι ὅτι καὶ οἱ ἀπόγονοι τῶν πρωτοπλάστων ἀκολούθησαν τὴν ἴδια τακτική. Ἔτσι, ἀντὶ γιὰ φιλόθεοι ἔγιναν ἀντίθεοι, ἀντὶ γιὰ φιλάρετοι, φιλήδονοι, ἀντὶ γιὰ φιλάδελφοι, ἀδελφοκτόνοι ἢ ἀλληλοεκμεταλλευτές.
Ὁ ἀντίδικος, μάλιστα, βλέποντας τὸν Χριστὸ μετὰ ἀπὸ τὴν βάπτισή Του καὶ τὴν μεγάλη Του νηστεία νὰ μὴν ἀκολουθῇ τὴν τακτικὴ ὅλων τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, τόλμησε νὰ ἐπιχειρήσῃ νὰ πλανήσῃ καὶ Αὐτόν, μὲ τοὺς τρεῖς ἀντίθεους, φιλήδονους καὶ φιλόδοξους, ἐξουσιαστικοὺς καὶ ἐκμεταλλευτικοὺς πειρασμούς, καὶ μάλιστα μὲ τὴν φράση: «ταῦτα πάντα σοὶ δώσω, ἐὰν πεσὼν προσκυνήσῃς με».
Ὅμως, παρὰ τὶς ἀποστομωτικὲς καὶ θεόφρονες ἀπαντήσεις ποὺ πῆρε ἀπὸ τὸν Κύριό μας, δὲν ἀποθαρρύνθηκε. Περίμενε ἄλλη εὐκαιρία. Γι’ αυτό, ὅταν ἔβαλε τὰ ὄργανά του, ἱερεῖς, γραμματεῖς καὶ φαρισαίους, νὰ ὁδηγήσουν τὸν Κύριό μας στὸν Σταυρό, πίστεψε ὅτι ἦλθε ἡ ὥρα νὰ λιγοψυχήσῃ ὁ Θεάνθρωπος Σωτήρας καὶ νὰ πέσῃ στὰ χέρια του.
Ὅταν, ὅμως, ἄκουσε τὸ «οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλὰ ὡς σύ» καὶ τὸ «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς, οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι», ἔφυγε ντροπιασμένος. Δὲν ξανατόλμησε νὰ τὰ ξαναβάλῃ μὲ τὸν Σταυρωθέντα καὶ Ἀναστάντα Κύριο. Συνέχισε, ὅμως, τὴν ἀπάνθρωπη τακτική του σ’ ὅλην τὴν ἀνθρωπότητα καὶ ἰδιαιτέρως στοὺς ὀρθοδόξους χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι μὲ τὴν φιλόθεη, φιλάρετη καὶ φιλάδελφη ζωὴ καὶ πολιτεία των χαλοῦν τὰ σχέδιά του καὶ τοῦ κάνουν τὴν μεγαλύτερη ζημιά.
Αὐτὸς ὅμως δὲν κουράζεται. Μὲ τὴν γνωστὴ μέθοδό του τάζει σὲ ὅλους κάτι παραπάνω ἀπὸ αὐτὸ ποὺ ἔχουν καὶ ἀπ’ αὐτὸ ποὺ εἶναι καὶ κατορθώνει νὰ πλανᾶ τὰ ἔθνη καὶ τοὺς ἐπὶ μέρους ἀνθρώπους, ὥστε ὅλοι, ἢ μᾶλλον σχεδὸν ὅλοι, νὰ γινώμαστε ἀντίθεοι ἢ παράθεοι, φιλήδονοι καὶ φιλόδοξοι, δηλαδὴ μὲ μιὰ λέξη φίλαυτοι.
Ἀπὸ τὴν ὀλισθηρὴ αὐτὴν πορεία ἔρχεται νὰ μᾶς συγκρατήσῃ ἡ θεραπευτικὴ νηστεία, ἡ ὁποία εἶναι ἀντίθετη ἀπὸ τὴν πλεονεξία, τὴν αὐτοϊκανοποίηση καὶ τὴν ἀπάνθρωπη ἐκμετάλλευση. Ἐννοεῖται ὅτι, ταυτοχρόνως μὲ τὴν σωματικὴ νηστεία, πρέπει νὰ γίνεται καὶ ἡ πνευματικὴ νηστεία, γιατί, ὅπως διδάσκουν οἱ Πατέρες, πρῶτα ἁμαρτάνει ἡ ψυχὴ καὶ μετὰ τὸ σῶμα.
Οἱ πρωτόπλαστοι δὲν σαγηνεύτηκαν πρῶτα ἀπὸ τὴν ὡραιότητα καὶ τὴν γλυκύτητα τοῦ ἀπαγορευμένου καρποῦ, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἐπιθυμία των (τὴν ὁποίαν τοὺς τὴν ἔβαλε ὁ ἀντίδικος) νὰ γίνουν ἰσόθεοι. Ἑπομένως, ἡ νηστεία σκοπὸ ἔχει νὰ κόψῃ καὶ νὰ διώξῃ κάθε ἀντίθεη, φίλαυτη, φιλήδονη καὶ φιλόδοξη ἐπιθυμία καὶ νὰ τονώσῃ κάθε φιλόθεη, φιλάρετη καὶ φιλάδελφη τάση τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος.
Ἐπειδὴ οἱ πνευματικὲς καὶ ψυχικὲς διαδικασίες εἶναι δυσκολοκατόρθωτες, ὁ Κύριός μας συνεδύασε τὴν νηστεία μὲ τὴν προσευχή, ἔτσι ὥστε, ξεκινῶντας ἀπὸ τὴν σωματικὴ νηστεία, προχωροῦμε, μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ καὶ μὲ τὴν δύναμη τῆς προσευχῆς, στὸ κόψιμο καὶ στὸν μαρασμὸ κάθε φίλαυτης, ἐκμεταλλευτικῆς καὶ μωροφιλόδοξης ἐπιθυμίας ἢ τάσης.
Νηστεύομε, λοιπόν, γιὰ νὰ ἀσκηθοῦμε παιδαγωγικῶς καὶ νὰ μεταβοῦμε ἀπὸ τὰ ὁρατὰ στὰ ἀόρατα, ἀπὸ τὰ παρόντα στὰ μέλλοντα, ἀπὸ τὰ ὑλικὰ στὰ πνευματικά. Ἔτσι, μὲ τὴν δίστομη μάχαιρα τῆς νηστείας καὶ μὲ τὴν ἀδιάλειπτη προσευχὴ καὶ πρὸ παντὸς μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Παναγάθου καὶ Φιλανθρώπου Σωτῆρα μας, θὰ κατορθώσωμε καὶ τὸν πνευματικὸ θησαυρὸ τῶν ἁγίων ἡμερῶν εὐεργετικῶς νὰ γευτοῦμε καὶ τὰ Ἅγια Πάθη τοῦ Κυρίου βαθύτατα νὰ συναισθανθοῦμε καὶ τὴν Ἁγία καὶ Ζωηφόρο Ἀνάστασή Του νὰ προσκυνήσωμε καὶ νὰ ἑορτάσωμε πρὸς δόξα Θεοῦ καὶ σωτηρία ὅλων μας. Ἀμήν!
Καλὸ στάδιο!
Βασίλειος Τσούπρας
Κύριο ἄρθρο ἐφημερίδας Μαρτίου 2023
