-
«Ἀντὶ μαχαίρας τὴν νηστείαν»
Μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ εἰσήλθαμε καὶ ἐφέτος, ἀγαπητοί μας ἀναγνῶστες, στὴν κατανυκτικὴ περίοδο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ἤδη «τὸ στάδιο τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται καὶ οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθωμεν».
-
Θρῆνος καὶ ἐλπίδα
Τὴν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς «ἀνάμνησιν ποιούμεθα» ἑνὸς θλιβεροῦ γεγονότος﮲ τῆς ἐξόδου τοῦ Ἀδάμ ἀπὸ τὸν Παράδεισο τῆς τρυφῆς, ὅπως ἀναφέρεται στὸ Συναξάρι τῆς ἡμέρας. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ ὑμνολογία ὅλη κατ’ αὐτὴν τὴν ἡμέρα εἶναι ἀφιερωμένη στὴν ἔκπτωση τοῦ πρωτοπλάστου καὶ στὸν «ἀδαμιαῖο θρῆνο».
-
Ἄσωτος ἀλλὰ ὄχι ἄσωστος
Τὸ δρᾶμα τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἀναζητᾶ τὴν ἐλευθερία του μακρυὰ ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ἀντὶ νὰ ἐλευθερωθῆ ὑποδουλώνεται καὶ ἀποκτηνώνεται μᾶς περιγράφει ἡ περικοπὴ τοῦ Ἀσώτου, ποὺ παρουσιάζει ὁ κοινωνικὸς εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς (ιε’ 11-32). Καὶ εἶναι τόσο ἀντιπροσωπευτικὴ τῆς περιπέτειας ὅλων τῶν ἀνθρώπων ποὺ...
-
Άγιος Νεομάρτυς Χρήστος ο Κηπουρός
Οι Νεομάρτυρες αποτελούν την ξεχωριστή χορεία των αγίων της Εκκλησίας μας, οι οποίοι ομολόγησαν την πίστη τους στο Χριστό και έδωσαν τη ζωή τους για την σώζουσα ορθόδοξη πίστη, κατά τη διάρκεια των μαύρων χρόνων της τουρκοκρατίας. Ανάμεσά τους ο άγιος Νεομάρτυς Χρήστος ο Κηπουρός.
-
Ἡ διαχρονικὴ ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ ἡ συνεχὴς κακοποίησή της
Ἡ 9η Φεβρουαρίου ἔχει ὁριστῆ ὡς Ἡμέρα Ἑλληνικῆς Γλώσσας. Ὅπως κατὰ τὴν ἑορτὴ ἑνὸς Ἁγίου λέμε «μνήμη Ἁγίου, μίμησις Ἁγίου», ἔτσι καὶ κατὰ τὸν ἑορτασμὸ τῆς γλώσσας μας, ἂς ποῦμε «μνήμη γλώσσας, μίμησις τῶν τρόπων της», καθ’ ὅσον ἡ γλώσσα –καὶ μάλιστα ἡ ἑλληνική, «ἡ μητέρα τῶν γλωσσῶν»- εἶναι φορέας ἀξιῶν, ἰδεωδῶν, προτύπων, ἐν τέλει πολιτισμοῦ, τρόπου καὶ στάσεως ζωῆς.
-
Ἄς ἀνοίξωμε τὸ Τριῴδιο μὲ τὴν ταπείνωση
Ἡ Ἐκκλησία μας δὲν μᾶς ἀφήνει ἀπαραμύθητους. Ἡ μία ἑορτὴ διαδέχεται τὴν ἄλλη καὶ ὅλες μαζὶ συμβάλλουν προοδευτικὰ στὸν κοινὸ στόχο, ποὺ εἶναι ἡ πνευματικὴ καὶ ψυχική μας ἀνάταση καί, ἐν τέλει, ἡ σωτηρία μας. Ἐξ ἄλλου, «βίος ἀνεόρταστος μακρὰ ὁδὸς ἀπανδόκευτος», ἔλεγαν καὶ οἱ ἀρχαῖοι.
-
Πάντων ἡμῶν ἐστὶ τὸ ἑλληνίζειν
Στοὺς φωτεινοὺς 4ο καὶ 5ο αἰῶνα, παρὰ τὴν λάμψη τῶν τρισμεγίστων φωστήρων καὶ οἰκουμενικῶν διδασκάλων, ὑπῆρχαν χριστιανοὶ ποὺ ἀπέφευγαν νὰ μελετήσουν τὰ ἀρχαιοελληνικὰ κείμενα, φοβούμενοι μήπως ἀλλοιωθῆ ἡ πίστη των, καὶ ἀντιστοίχως «ἑλληνολάτρες» ποὺ θεωροῦσαν τὸν χριστιανισμὸ ὡς ἀπειλὴ γιὰ τὴν ἑλληνομάθειά των. Ἀνάλογες τάσεις ὑπάρχουν, δυστυχῶς, καὶ στὶς ἡμέρες μας. Βεβαίως, στὶς ἀκραῖες αὐτὲς τάσεις τῆς ἐποχῆς των οἱ σοφοί Πατέρες, φωτισμένοι ἀπὸ τὴν θεία χάρη, προέταξαν τὴν μέση ὁδό. Ἔτσι, ὅταν ὁ περιβόητος Ἰουλιανός, ὁ καὶ Παραβάτης ὀνομασθείς, ἔφθασε στὸ σημεῖο νὰ ἀπαγορεύσῃ μὲ διάταγμα (362) τὴν διδασκαλία ἀπὸ τοὺς χριστιανοὺς τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν κειμένων, τότε ὁ θεολόγος καὶ ποιητικὸς Γρηγόριος τοῦ ἀπήντησε μὲ δύο θαυμάσιους «στηλιτευτικούς» λόγους…
-
Ὁ ἀγωνιστὴς τῆς εἰρήνης
«Εἰρήνη φίλη, τὸ γλυκὺ καὶ πρᾶγμα καὶ ὄνομα.» Ἔτσι ἀποκαλεῖ σὲ ἕναν ἀπὸ τοὺς λόγους του ὁ Γρηγόριος ὁ Θεολόγος τὴν εἰρήνη: φίλη, δηλαδὴ ἀγαπημένη. Καὶ συνεχίζει: «Εἰρήνη φίλη, τὸ ἐμὸν μελέτημα καὶ καλλώπισμα.» Ἀποκαλεῖ ἑπομένως τὴν εἰρήνη ὄχι μόνον ἀγαπημένη ἀλλὰ καὶ στολίδι καὶ φροντίδα. Πράγματι, ὁ Γρηγόριος δὲν ὑπῆρξε μόνον μέγας Θεολόγος ἀλλὰ καὶ θερμὸς ἀγωνιστὴς τῆς εἰρήνης. Ἰδιαίτερα εὐαίσθητη φύση ὀ ἴδιος πληγωνόταν ἀπὸ τὶς ἔριδες ποὺ συντάρασσαν τότε τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, εἴτε αὐτὲς προέρχονταν ἀπὸ αἱρετικοὺς εἴτε προέρχονταν ἀπὸ ὁμονοοῦντες! Συνέταξε ἔτσι τρεῖς ἐξαίρετους «Εἰρηνικούς λόγους», ποὺ συνιστοῦν ἕνα ἀληθινὸ διαμάντι τόσο γιὰ τὴν ὑπέροχη γλῶσσα ὅσο καὶ γιὰ τὸ βαθύ τους περιεχόμενο. Αὐτὸς ὁ…
-
Τὰ βήματα τῆς σωτηρίας
Μιὰ θαυμάσια πνευματικὴ εὐκαιρία μᾶς προσφέρει ἡ Ἐκκλησία μας τὴν Κυριακὴ ΙΕ’ Λουκᾶ, ὁπότε ἀναγιγνώσκεται ἡ περικοπὴ τοῦ Ζακχαίου. Εἶναι θαυμάσια ἡ εὐκαιρία γιὰ δύο κυρίως λόγους: Πρῶτον, γιατὶ μᾶς δείχνει τὴν δύναμη τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου ποὺ ἀποφασίζει νὰ ἀναζητήσῃ τὴν σωτηρία του, καί, δεύτερον, διότι παρουσιάζει παράλληλα τὸ ἔλεος καὶ τὴν εὐσπλαγχνία τοῦ ἀγαθοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος διὰ τοῦ Υἱοῦ του προσφέρει τὴν σωτηρία σὲ κάθε ἀπολωλὸς ποὺ τὴν ἐπιζητεῖ μὲ πόθο. Ἀλλὰ ἂς ἔλθωμε στὴν περικοπή: Ὁ Κύριος, στὸν δρόμο πρὸς τὰ Ἱεροσόλυμα, «εἰσελθὼν διήρχετο εἰς τὴν Ἱεριχώ﮲καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ ὀνόματι καλούμενος Ζακχαῖος καὶ αὐτὸς ἦν ἀρχιτελώνης καὶ οὗτος ἦν πλούσιος» (Λουκ. ιθ’ 1-2). Ὁ Κύριος, ἀσφαλῶς,…
-
Πατὴρ Πατέρων ὁ Ἀντώνιος
«Τῶν ἀσκητῶν τὴν δόξαν καὶ μοναζόντων τὸ καύχημα», «τὸν θεοφόρον Ἀντώνιον» τιμάει ἡ Ἐκκλησία μας στὶς 17 Ἰανουαρίου. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὁ μήνας Ἰανουάριος κοσμεῖται ἀπὸ πολλὲς καὶ ἐξέχουσες μορφὲς Ἁγίων, ἀνάμεσα στὶς ὁποῖες ξεχωριστὴ θέση κατέχει ὁ Μέγας Ἀντώνιος. Ἐξ ἄλλου καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Ἐκκλησία τὸν ἀποκαλεῖ Μέγα εἶναι δηλωτικὸ τῆς ἀξίας τοῦ ἀνδρός, καθ’ ὅτι τὸ προσωνύμιο αὐτὸ σὲ ἐλάχιστους μόνον ἀπὸ τὸν ἀναρίθμητο χορὸ τῶν Ἁγίων ἔχει δοθῆ. Εἶναι γνωστός, βεβαίως, ὁ βίος καὶ θαυμαστὴ ἡ πολιτεία τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου. Ἄλλωστε ὁ καθ’ ἕνας ἀπὸ ἐμᾶς μπορεῖ εὔκολα καὶ γρήγορα, μὲ τὴν βοήθεια καὶ τῆς σύγχρονης τεχνολογίας, νὰ ἀνατρέξῃ σὲ πλῆθος πηγῶν, γιὰ νὰ ἀντλήσῃ…
-
Νὰ προσηλωθοῦμε στὸν στόχο μας
«Τὸν ἔνσαρκον λύχνον καὶ πρόδρομον τοῦ Σωτῆρος», «τὸν φίλον τοῦ Νυμφίου» τιμάει ἡ Ἐκκλησία μας τὴν 7η Ἰανουαρίου. Πράγματι, τὴν ἑπομένη κάθε μεγάλης ἑορτῆς τιμοῦμε τὸ ἤ τὰ πρόσωπα ποὺ ἔπαιξαν καὶ αὐτὰ κάποιο ῥόλο στὸ σωτηριῶδες γεγονός, διότι στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ὅλα τὰ «γεγονότα» ἀποσκοποῦν στὴν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Ἔτσι, τὴν ἑπομένη τῆς Γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος τιμᾶμε τὴν Παναγία, ὡς «ὄχημα τῆς σωτηρίας», ὅπως καὶ τὴν ἑπομένη τοῦ Γενεσίου τῆς Θεοτόκου τιμᾶμε τὴν «Σύναξη τοῦ Ἰωακεὶμ καὶ τῆς Ἄννης», ποὺ ἐμμέσως συνέβαλαν στὴν σωτηρία μας, κ.ο.κ. Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, τὴν ἑπομένη τῶν Θεοφανείων τιμᾶμε τὸν Ἰωάννη «ὅτι κατηξιώθη καὶ ἐν ῥείθροις βαπτίσαι τὸν κηρυττόμενον». Ἐκτός, ὅμως, ἀπὸ…
-
Οἱ Καταβασίες τῶν Φώτων
Κατὰ τὸν Ὄρθρο τῶν Φώτων ψάλλονται δύο Κανόνες, ὁ ῥυθμοτονικὸς τοῦ Κοσμᾶ τοῦ Μελωδοῦ («Βυθοῦ ἀνεκάλυψε πυθμένα…»), καὶ ὁ ἰαμβικὸς τοῦ Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ («Στίβει θαλάσσης κυματούμενον σάλον…»). Ὁ ἰαμβικὸς κανόνας ἔχει τὴν ἀκόλουθη ἀκροστιχίδα διὰ ἡρῳελεγείων στίχων: «Σήμερον ἀχράντοιο βαλὼν θεοφεγγέϊ πυρσῷ Πνεύματος ἐνθάπτει νάμασιν ἀμπλακίην φλέξας Παμμεδέοντος ἐῢς Πάϊς﮲ ἠπιόων δὲ ὑμνηταῖς μελέων τῶνδε δίδωσιν χάριν», δηλαδή: Σήμερα μὲ τὸν θεοφεγγῆ πυρσὸ τοῦ ἀχράντου Πνεύματος, ἀφοῦ κτύπησε καὶ ἔκαψε τὴν ἁμαρτία («βαλὼν … φλέξας ἀμπλακίην») ὁ ἀγαθὸς υἱὸς τοῦ Παμβασιλέως («Παμμεδέοντος ἐῢς Παϊς») τὴν θάβει μέσα στὰ νάματα (τοῦ Ἰορδάνου). Καὶ δείχνοντας τὴν εὐνοϊκή του διάθεση («ἠπιόων») δίδει χάρη σὲ μᾶς ποὺ τὸν ὑμνοῦμε μ’ αὐτὰ ἐδῶ τὰ…
-
Νὰ τὰ ποῦμε;
Τὰ Βυζαντινὰ Κάλαντα (Κοτυώρων) ἀπὸ τὴν χορωδία τῶν «Ἐπάλξεων».
-
Πιστῶς ἑορτάσωμεν Χριστοῦ τὰ Γενέθλια
«Δεῦτε, ἅπαντες, Χριστοῦ τὰ Γενέθλια πιστῶς προεορτάσωμεν», μᾶς καλεῖ ἡ Ἐκκλησία διὰ στόματος τῶν ἐμπνευσμένων ὑμνωδῶν της, καὶ συγχρόνως μᾶς προετοιμάζει νὰ ζήσωμε τὴν μεγάλη αὐτὴν Δεσποτικὴ ἑορτὴ τῆς τοῦ Χριστοῦ Γεννήσεως πνευματικῷ τῷ τρόπῳ, «ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις καὶ ὠδαῖς πνευματικαῖς.» Πράγματι, ὅλες οἱ Ἀκολουθίες τῶν ἡμερῶν αὐτῶν, καὶ μάλιστα ἀπὸ τὴν Κ’ Δεκεμβρίου, ποὺ ἡ Ἐκκλησία μᾶς εἰσάγει καὶ ἐπισήμως στὴν προεόρτια περίοδο, δὲν κάνουν τίποτε ἄλλο ἀπὸ τὸ νὰ ὑψώνουν τὸν νοῦ μας καὶ νὰ ἀνάγουν τὴν διάνοιά μας «ἐπὶ τὴν Βηθλεέμ», ὅπου συντελεῖται «τὸ ἐν τῷ σπηλαίῳ μέγα μυστήριον». Ὡς καὶ κατανυκτικὰ Ἀπόδειπνα μᾶς προσφέρει ἡ Ἐκκλησία μας, μὲ ὑπέροχες πνευματικὲς ὠδές, ποὺ θυμίζουν τὸν ἀναστάσιμο κανόνα,…
-
ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ Ο ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΣ
ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ, Θεολόγου –Καθηγητού Ένας από τους πλέον δημοφιλείς αγίους της Εκκλησίας μας είναι και ο άγιος Σπυρίδων ο θαυματουργός, του οποίου το τίμιο λείψανο βρίσκεται στην Κέρκυρα, άφθαρτο εδώ και χίλια επτακόσια χρόνια. Καταγόταν από την Κύπρο. Γεννήθηκε στο χωριό Άσσια περί το 270, από αγρότες, απλοϊκούς και φτωχούς, αλλά ευσεβείς γονείς. Ο ίδιος δεν είχε την ευκαιρία να λάβει σπουδαία εκπαίδευση, παρά μόνο τη στοιχειώδη. Όμως οι γονείς του ενστάλαξαν στην ψυχή του την ευσέβεια. Τα λίγα γράμματα, που έμαθε, τα χρησιμοποιούσε για τη μελέτη της Αγίας Γραφής και άλλων ψυχωφελών αναγνωσμάτων. Ακολούθησε το επάγγελμα των γονέων του, του ποιμένα προβάτων. Εκεί στα λιβάδια και στα δάση…
