Εὐχὲς ἀλλὰ καὶ ἔργα

Εἰσερχόμαστε καὶ πάλι, κατὰ τὸν μῆνα Σεπτέμβριο, στὸ νέο ἐκκλησιαστικὸ καὶ ἀκαδημαϊκὸ ἔτος. Μὲ τὴν εὐκαιρία αὐτὴν θέτουμε καὶ πάλι νέους στόχους, ὁραματισμοὺς καὶ ἐλπίδες.
Κατὰ βάθος εἶναι κοινὸς ὁ πόθος μας νὰ ζοῦμε μέσα σὲ μιὰ δίκαιη, εἰρηνικὴ καὶ ἀγαπητικὴ πολιτεία, ποὺ θὰ ἐνεργεῖ καὶ θὰ συνεργεῖ πρὸς ὄφελος ὅλων τῶν ἐπί μέρους προσώπων. Ἀπὸ τὴν ἄλλη, βεβαίως, διαπιστώνομε κάθε φορὰ ὅτι ὁ πόθος μας αὐτὸς παραμένει ἀνεκπλήρωτος. Ἐὰν ἐπιχειρήσομε νὰ ἀναζητήσωμε τὰ αἴτια γιὰ τὴν μὴ ὑλοποίησή του, παρόμοιες θὰ εἶναι πάνω κάτω οἱ διαπιστώσεις μας.
Κάποιοι ἀπὸ ἐμᾶς ποθοῦμε μιὰ δίκαιη καὶ ἀγαπητικὴ πολιτεία, χωρὶς ὅμως οἱ ἴδιοι νὰ κάνουμε κάτι γι’ αὐτό. Περιμένουμε ἄλλοι νὰ δημιουργήσουν αὐτὴν τὴν πολιτεία καὶ νὰ μᾶς τὴν προσφέρουν ἕτοιμη. Ἄλλοι, πάλι, δὲν εἶναι σίγουρο ὅτι θὰ ἀποδεχτοῦν μιὰ δίκαιη πολιτεία, γιατὶ ὡς δίκαιη ποὺ εἶναι δὲν θὰ ἐκπληρώνῃ τὶς ἀτομικὲς ὀρέξεις καὶ φιλοδοξίες των σὲ βάρος ἄλλων. Ἄλλοι, τέλος, ἀναρωτιοῦνται ἴσως ἐὰν ἔχει ποτὲ δημιουργηθῆ μιὰ τέτοια πολιτεία.
Γιὰ νὰ ἐπιλύσωμε αὐτὴν τὴν τελευταία ἀπορία, ἀρκεῖ νὰ σκεφτοῦμε τὶς πόλεις-κράτη στὴν ἀρχαιότητα. Πράγματι, στὸ πλαίσιό των οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες εἶχαν ἐπιτύχει τὴν δημιουργία μιᾶς δίκαιης καὶ εὐνομούμενης πολιτείας. Τὸ παράδειγμά των ἀκολούθησε καὶ ἡ πρώτη ἐκκλησία, μὲ τὶς χριστιανικὲς κοινότητες, ὅπου κυριαρχοῦσε ἕνα ἀληθινὰ φιλάδελφο καὶ ἀγαπητικὸ πνεῦμα πρὸς ὄφελος καὶ τῶν ἐπιμέρους προσώπων καὶ σύνολης τῆς κοινότητος.
Στοὺς ἑλληνογενεῖς, μάλιστα, χώρους οἱ κάτοικοι δὲν ἦταν ὑπήκοοι ἀλλὰ πολῖτες – μέλη τῆς πολιτείας καὶ αὐτοὶ οἱ ἴδιοι πολῖτες γίνονταν καὶ πολιτικοί, ἄλλοτε κατόπιν ἐκλογῆς καὶ ἄλλοτε κατόπιν κληρώσεως. Ὅποιος δὲ πολίτης ἀρνιόταν νὰ ἀναλάβῃ τὴν ὑπηρεσία – λειτουργία ποὺ ἡ πολιτεία τοῦ ἀνέθετε χαρακτηριζόταν «ἰδιώτης», δηλαδὴ ἄχρηστος καὶ ἠλίθιος –idiot, στὰ ἀγγλικά.
Ἡ ἰσονομία ὅμως καὶ ἡ ἰσοπολιτεία αὐτὴ δυστυχῶς ἔπαψαν νὰ ἰσχύουν σταδιακῶς ἀπὸ τὰ μέσα τοῦ 2ου π.Χ. αἰ., μὲ τὴν κατάλυση τῶν ἑλληνικῶν πολιτειῶν ἀπὸ τοὺς Ῥωμαίους. Πλήν ἐλαχίστων ἐξαιρέσεων, τὸ καθεστὼς αὐτὸ τοῦ ἀρχηγικοῦ κράτους μὲ αὐτοκράτορες, βασιλεῖς καὶ ὑπηκόους διατηρήθηκε καὶ κατὰ τὴν βυζαντινὴ ἐποχὴ καὶ κατὰ τὴν τουρκοκρατία.
Οἱ πρόγονοί μας, ζῶντες ὡς ὑπήκοοι καὶ ῥαγιάδες στὰ καθεστῶτα αὐτά, εἶχαν ὡς μοναδική των παρηγοριὰ τὴν ὀρθόδοξη πίστη των καὶ διατηροῦσαν ἄσβεστη τὴν ἐλπίδα ὅτι μιὰ μέρα θὰ ἀποκτοῦσαν τὴν πολυπόθητη λευτεριὰ καὶ μαζὶ μ’ αὐτὴν μιὰ δίκαιη πολιτεία. Γι’ αὐτό, τὰ πρῶτα συντάγματα τοῦ ἀγῶνος ἦσαν τὰ προοδευτικώτερα ὅλων τῶν ἐποχῶν καὶ ὅλων τῶν ἄλλων λαῶν καὶ ἰδιαιτέρως ἐκεῖνο τοῦ 1827.
Μετὰ ὅμως ἀπὸ τὴν σύντομη διακυβέρνηση τοῦ Καποδίστρια, ποὺ προσπάθησε νὰ βάλῃ τάξη στὴν ἀταξία καὶ δολοφονήθηκε ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ δὲν ἐπιθυμοῦσαν τὸ κοινὸ καλὸ καὶ τὴν δικαιοσύνη, ἦλθε ἡ Βαυαροκρατία καὶ ἡ ξενοβασιλοκρατία καὶ ἡ χώρα ξαναβυθίστηκε στὰ ξενόφρονα ἀρχηγικὰ κόμματα καὶ ἀργότερα στὶς ξενόφρονες ἀρχηγικὲς ἰδεολογίες, μὲ τὰ γνωστὰ γιὰ ὅλους καταστρεπτικὰ ἀποτελέσματα.
Ἔτσι, καταντήσαμε οἱ σύγχρονοι Ἕλληνες νὰ ἔχουμε τὴν συνείδηση ὄχι τοῦ ἐνεργοῦ πολίτου ἀλλὰ τοῦ παθητικοῦ ὑπηκόου, οἱ δὲ πολιτικοί, ξένοι καὶ ἀλλότριοι ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον τῶν ἑλληνοορθοδόξων δημοκρατικῶν καὶ κοινωνικῶν παραδόσεων, τάζουν στὸν λαὸ αὐτὰ ποὺ ἐπιθυμεῖ καὶ τὸν βάζουν νὰ κὰνῃ αὐτὰ ποὺ οἱ ἴδιοι θέλουν, καὶ ἡ ἀδικία καὶ ἡ σύγχυση καλὰ κρατοῦν.
Ἐὰν ὅμως πραγματικὰ ἐπιθυμοῦμε νὰ ἔχωμε μιὰ δίκαιη καὶ προοδευτικὴ πολιτεία, ἀντάξια ἐκείνης τῶν ἀρχαίων προγόνων μας καὶ τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, χρειάζεται μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν βοήθεια τῶν Ἁγίων Του νὰ ἀγωνιστοῦμε νὰ καταστήσωμε πρῶτα ἀπ’ ὅλα οἱ ἴδιοι τοὺς ἑαυτούς μας ἐνεργοὺς πολῖτες καὶ στὴν συνέχεια, μὲ συνεργασία καὶ σύμπνοια, νὰ ἐκλέξωμε μέσα ἀπὸ τὰ σπλάγχνα μας ἀνθρώπους τιμίους, πιστοὺς καὶ ἱκανοὺς νὰ ἐργαστοῦν γιὰ τὴν πραγμάτωση μιᾶς τέτοιας πολιτείας.
Εἶναι ἐπί τέλους καιρὸς ὄχι μόνον νὰ παρακαλοῦμε, ὅσοι τοὐλάχιστον πιστεύουμε στὸν Ἐσταυρωμένο Βασιλιὰ καὶ Σωτῆρα μας Χριστό, «νὰ μᾶς χαρίζη τοὺς οἰκτιρμούς Του στὴν ἐπώνυμη καινή Του πολιτεία», ἀλλὰ πολὺ περισσότερο νὰ φροντίσωμε νὰ ταιριάξωμε ἔτσι τὴν ζωή μας καὶ τὶς πράξεις μας, ὥστε νὰ καταστοῦμε πιστοὶ καὶ ἐνεργοὶ πολῖτες τῆς πολιτείας Του πρὸς δόξα Θεοῦ καὶ σωτηρία ὅλων.
† Β. Τσούπρας

(Κύριο ἄρθρο Σεπτεμβρίου 2025)