Τὰ τέσσερα πτυχία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου
Σήμερα Σάββατο 8 Ἰανουαρίου στὶς 8μ.μ. θὰ ἀκούσουμε τὸ σχόλιο γιὰ τὸν Ἁγιο Ἰωάννη τὸν Πρόδρομο ὑπὸ τοῦ Βασιλείου Μπαμπίλη, θεολόγου καὶ μουσικοῦ, γιὰ τὸν βίο καὶ τὴν πολιτεία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ, ποὺ τὴν 7η Ἰανουαρίου ἡ Ὁρθόδοξη Καθολικὴ Ἐκκλησία τιμᾶ τὴν μνήμη τοῦ Τιμίου ἐνδόξου προφήτου, Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου στὴν πρῶτη α΄ μεθέορτο ἡμέρα τῶν Θεοφανίων. Ἡ ἐκδήλωση θὰ πραγματοποιηθῇ στὴν αἰθουσα τῶν ΕΠΑΛΞΕΩΝ καὶ παράλληλα θὰ ὑπαρχει ἀναμετάδοση ἀπὸ τὸν διαδικτυακὸ ραδιοφωνικὸ σταθμὸ ΕΠΑΛΞΕΙΣ ἀλλὰ καὶ τὸν ΣΥΝ ΠΑΣΟΙ ΤΟΙΣ ΑΓΙΟΙΣ.
Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ ΤΗΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΞΗΡΟΚΑΡΥΤΑΙΝΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ
Τὸ πιστὸ ἀντίγραφο ποὺ ὁλοκληρώθηκε τὸ Δεκέμβριο τοῦ 2013 ἔχει διαστάσεις 0,72 x 0,51 καὶ ἀποτελεὶ ἔργο τοῦ Ἀρκάδα καλλιτέχνη Ἀ. Φίλιου. Ἡ εἰκονογράφηση τῆς εἰκόνας εἶναι σπάνια καὶ δὲν ἐντοπίζεται στὸν Ἑλλαδικὸ χῶρο, διότι ὁ Πρόδρομος ἱστορείται μὲ μιὰ ἰδιαιτερότητα, δηλ. δὲν κρατᾶ τὴν καθιερωμένη ἀποκομμένη κεφαλή του, ἀλλά βαστᾶ τὸν Ἐσταυρωμένο Χριστό. Μὲ τὸ ἀριστερό του χέρι ὁ Πρόδρομος κρατὰ σὲ ὀβάλ δαφνοστεφανωμένη κορνίζα τὸν Ἐσταυρωμένο. Ἡ ἰδιαίτερη αὐτή παράσταση μᾶς μεταφέρει στὶς ἐπώνυμες κεντήστρες τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τῶν Νήσων τοῦ Αἰγαίου, οἱ ὀποίες στὰ ἐργαστήριά τους πάνω σὲ βελοῦδο ὕφασμα κεντούσαν τὰ θέματά τους, προπαντός ὅταν σχεδίαζαν τὸν Ἐπιτάφιο Θρῆνο. Πέρα ἀπὸ αὐτή τὴ διαπίστωση ἡ «υπόμνηση» ἀπὸ τὸν Πρόδρομο τοῦ σταυρικοῦ μαρτυρίου τοῦ Χριστοῦ ἐπιβεβαιώνει τοὺς λόγους τῶν προφητῶν ὅτι ὁ σταυρωθείς Χριστὸς εἶναι πλέον τὸ κέντρο τῆς νέας ἀποκάλυψης τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου. Ἡ συγκεκριμένη εἰκόνα, ποὺ τεχνουργήθηκε εἰδικὰ γιὰ τὴ Γορτυνία, ἀποτελεῖ πιστὸ ἀντίγραφο πρωτότυπης εἰκόνας τοῦ 1853, ἡ ὁποία βρίσκεται στὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου στὸ χωριὸ Κελλάκι Λεμεσοῦ. Τὴν ἐντόπισε ὁ ἐφημέριος τοῦ Ναοῦ, ὄταν πραγματοποίησε προσκύνημα στὴν ἡρωική μας Κύπρο. Ἔτσι ἡ εἰκόνα ποὺ ἀποδίδει αὐτόν τὸν σπάνιο τύπο τοῦ Προδρόμου, ἀνῆκει στὸ τοπικὸ Κυπριακὸ ἐργαστήριο ἁγιογραφίας.
Ἡ διδάκτωρ καὶ συνάδελφος βυζαντινολόγος τοῦ π. Νεκταρίου Πέττα, ἀπὸ τὴ μαρτυρικὴ Κύπρο, κ. Μαρίνα Ἀ. Κυριακίδου, στὸ ἐπιστημονικό βιβλίο της: Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου Τροπαιοφόρου στὸ Κελλάκι Λεμεσοῦ, ἔκδοση Ἱερᾶς Μητροπόλεως Λεμεσοῦ, Λευκωσία 2011, στὴ σ. 125, ἀναφέρει, σχετικά μὲ τὴν περιγραφὴ τῆς συγκεκριμένης εἰκόνας, τὰ ἐξῆς:
” Η δεσποτική εικόνα φέρει την επιγραφή: «Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩ(ΑΝΝΗΣ) Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ». Ο άγιος εικονίζεται όρθιος, ολόσωμος, μετωπικός, ενήλικας, γενειόφορος, με καστανόχρωμα μακριά μαλλιά, που πέφτουν στους ώμους, με τη δεξιά πλευρά του σώματος γερμένη προς τα δεξιά και το βλέμμα στραμμένο προς τον πιστό. Φέρει μεγάλα ροδόχρωμα φτερά στην πλάτη με φωτισμούς ως «ενσώματος άγγελος» και στο κεφάλι στικτό φωτοστέφανο.
Ο άγιος φορά καφε-κόκκινο χιτώνα με κοντά μανίκια, με τριγωνικό άνοιγμα στο λαιμό. Πάνω από το χιτώνα φορά μπλε ιμάτιο με φωτισμούς και πλούσιες πτυχώσεις, που πέφτει στους ώμους, καλύπτοντας την αριστερή πλευρά του σώματος, μέχρι τα πόδια και δένεται στη μέση με σκουρόχρωμη ζώνη.
Στο δεξί χέρι κρατά ξετυλιγμένο ειλητάριο με την επιγραφή: «ἺΔΕ Ὁ ἈΜΝΌС ΤΟΥ ΘΕΟῩ Ὁ ΑΊΡΩΝ ΤΗΝ ἈΜΑΡΤΊΑΝ ΤΟῩ ΚΌСΜΟΥ• ΟῩΤΟС ẺΣΤΙ ΠΕΡÍ ΟῩ ẺΓΩ». Με την παλάμη του αριστερού χεριού κρατά μετάλλιο, που εικονίζει τη Σταύρωση του Χριστού.
Η μορφή του αγίου παριστάνεται σχεδόν ολόκληρη σε χρυσό κάμπο, ενώ στο κάτω τμήμα της εικόνας ο άγιος απεικονίζεται σε βραχώδη περιοχή (βουνά της ερήμου), με δύο δέντρα, λιγοστό χορτάρι και ένα οικοδόμημα στο βάθος. Κοντά στο δεξί πόδι του αγίου προβάλλεται η κομμένη κεφαλή του φωτοστεφανωμένη και τοποθετημένη μέσα σε λεκάνη.
Στις δύο κάτω γωνίες της εικόνας παριστάνεται σε χρυσοκόκκινο πλαίσιο σκηνές από τη ζωή του αγίου. Δεξιά του αγίου, στην κάτω γωνία, εικονίζεται η συνάντηση του αγίου με το Χριστό πριν τη Βάπτισή Του, όπου και αναγράφεται επιγραφή παρμένη από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (Ματθ.3, 14-15): «ẺΓΩ ΧΡÍΑΝ ἚΧΩ ỶΠΌ СΟΥ ΒΑΠΤΙΣΘΗ / ΝΑΙ. Κ(ΑΙ) СỲ ἚΡΧΗ ΠΡΟС ΜΕ: Ὁ ΔÉ/ ἸΗСΟῩС ΕΙΠΕ ἌΦΕС ἌΡΤΙ». Στην απέναντι γωνία εικονίζεται η Βάπτιση του Χριστού. Μεταξύ των δύο σκηνών παρεμβάλλεται επιγραφή, που μας πληροφορεί ότι η εικόνα ζωγραφίστηκε το 1853, με έξοδα του Χαράλαμπου, της συζύγου και των γονιών του: «+ ΔἒΗСΙС ΤΟῩ ΔΟYΛΟΥ СΟΥ ΧΑΡΑΛÁΜΠΟΥ / СΥΜΒÍΑС Κ(ΑΙ) ΤῶΝ ΓΟΝέωΝ:- Α.ω.Ν.Γ.»
Στο πιστό αντίγραφο στο ναό της Ξηροκαρύταινας η αφιερωματική επιγραφή έχει ως εξής:
«СΚΕΠΕ ΤΟΝ ΕΥΠΡΕΠΙСΑΝΤΑ ΠΡΟΔΡΟΜΕ ΙωΑΝΝΗ /
ΕΙΚΟΝΑ СΟΥ ΤΗΝ ΦΕΡΟΥСΑΝ ΧΡΙСΤΟΝ ΕСΤΑΥΡωΜΕΝΟΝ /
ΤΗΝ ΕΝ Τω ΞΗΡΟΚΑΡΥΤΑΙΝΗС ΝΑω ΕΥΡΙСΚΟΜΕΝΗΝ /
ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΟΝ ΕΠΙΤΡΟΠΟΝ ΝΕΚΤΑΡΙΟΝ Ν. ΠΕΤΤΑΝ /
ΚωΜΟΠΟΛΕωΣ ΚΟΝΤΟΒΑΖΑΙΝΗС ΚΗΡΥΚΑ ΓΟΡΤΥΝΙΑС /
ΔΙΑ СΥΝΔΡΟΜΗС, ΕΞΟΔωΝ ΤΕ ΙωΑΝΝΟΥ Θ. СΙΕΤΤΟΥ».
Κάτω από το στρογγυλό χρυσαφένιο μεταλλικό έλασμα, στο οποίο σχηματίζεται ανάγλυφα ο ήλιος της Βεργίνας (στο κέντρο του οποίου είναι εγκολπωμένο το τεμάχιο του Λειψάνου του ΙΩ Προδρόμου που χορηγήθηκε από τον Άθωνα) υπάρχει η επιγραφή «ΙΕΡΟΝ ΛΕΙΨΑΝΟΝ Τ. ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ» “.
ΓΙΑ ΝΑ ΑΚΟΥΣΕΤΕ ΠΑΤΗΣΤΕ ΣΑΒΒΑΤΟ 8 /1/22 8μμ :